Znani opocznianie (cz. 2)

Rudolf Skuherský na znaczku z 1957 roku


Rudolf Skuherský (1828-1863)
Czeski matematyk, pierwszy profesor geometrii wykreślnej na politechnice w Pradze. Patriota, starający się o równouprawnienie języków czeskiego i niemieckiego jako języków nauczania.
Urodził się 23 kwietnia 1828 w Opočnie. Tam też przeżył dzieciństwo. Uczęszczał do gimnazjum w Hradec Králové a później w Broumov. Naukę kontynuował w szkole realnej w stolicy Czech, Pradze. Następnie podjął studia na politechnice praskiej (1844), gdzie studiował matematykę u słynnego austriackiego matematyka i fizyka Christiana Andreasa Dopplera oraz fizykę i botanikę. Po roku nauki przerwał studia i powrócił do rodzinnego Opočna. Przez trzy lata pracował jako urzędnik gospodarczy. W 1848 roku ponownie udał się do Pragi by powrócić. Stąd przeniósł się do Wiednia i tam ukończył studia.
W stolicy monarchii opublikował swoją pierwszą pracę z geometrii wykreślnej opracowaną pod kierunkiem profesora Johanna Ho-niga na temat projekcji ortograficznej ("Die ortographische Parallelperspective", 1850). Przez dwa lata był asystentem geometrii wykreślnej na miejscowej akademii. W 1852 roku powrócił do Pragi. Otrzymał nominację na profesora nadzwyczajnego geometrii wykreślnej i rysunku technicznego. Później, w 1984 roku, uzyskał tytuł profesora zwyczajnego.
Jako pedagog, na początku lat 60. XIX w., wraz z kilkoma innymi znanymi czeskimi profesorami, podjął starania o równouprawnienie języka czeskiego i niemieckiego jako języków nauczania. W tym celu w roku akademickim 1861?62 prowadził wykłady z geometrii wykreślnej w obu tych językach. Były to pierwsze zajęcia prowadzone na politechnice praskiej w języku narodowym.
Starania patriotów czeskich o równouprawnienie języka ojczystego z urzędowym językiem niemieckim przyniosły wkrótce owoce. Już w roku akademickim 1864?65 zajęcia na uczelni odbywały się w obydwu językach. Wkrótce potem doszło do podziału uczelni na część czeską i niemiecką. Niestety R. Skuherský już tego nie dożył. Zmarł niespodziewanie na błonicę 9 października 1863 roku.
R. Skuherský był w 1860 posłem sejmiku ziemskiego za powiaty Chrudim i Nasavrky. Aktywnie działał w Towarzystwie Gimnastycznym ?Sokół?.
Uważany jest za założyciela czeskiej szkoły geometrii wykreślnej oraz twórcę tzw. projekcji ortograficznej, która jednak ustąpiła z czasem projekcji aksonometrycznej. Wynalazł tzw. metodę Skuherskiego używaną w aksonometrii prostokątnej.


* * *



Josef Vorel




Josef Vorel (1801-1874)
Czeski duchowny, kompozytor, twórca pieśni ludowych. Urodził się 13 listopada 1801 r. w Opočnie. Był synem Jana Vorela, znanego opoczyńskiego nauczyciela. Uczęszczał do gimnazjum w Rychnov nad Kn-žnou. Następnie podjął studia filozoficzne i teologiczne w Pradze. Uczelnię ukończył w 1825 roku. Otrzymał święcenia kapłańskie i objął posadę duchownego w Cerhovicach. Potem pełnił służbę duszpasterską w Žebŕku i Počaplech. Od 1835 roku do śmierci był duchownym w Zdicach.
Utrzymywał aktywne kontakty z wybitnymi przedstawicielami czeskiego odrodzenia narodowego (Josefem Jungmannem, Šebestiánem Hněvkovským, Jan i Vojtěchem Nejedlý).
Komponował pieśni ludowe do tekstów napisanych przez autorów czeskich (F. L. Čelakovský, F. J. Kamenický, K.J. Erben).
Zmarł 19 grudnia 1874 roku.
(cdn.)