Wygnanów to wieś oddalona o 9 km od Opoczna. W kolejnym artykule piszemy nie tylko o etymologii nazwy tej miejscowości, ale także o pierwszych jej właścicielach oraz najważniejszych wydarzeniach historycznych, które są z nią związane
Przed XV wiekiem, Wygnanów był ściśle związany z Sołkiem i Zameczkiem. Pierwotnie tworzył z nimi jedną całość, z której z czasem wyodrębniły się osobne jednostki topograficzne, pełniące różne funkcje. Zameczek był siedzibą właściciela i administracji dworskiej, a na jego usługach pozostawała ludność Wygnanowa. Sołek natomiast stanowił środek parafialny. Pierwotnie te trzy miejscowości nosiły nazwę Damujowice i były odwiecznym gniazdem rodu Strzemboszów. Jako odrębne jednostki wioskowe, miejscowości te występują w połowie XV wieku.
Pierwsze wzmianki na temat nazwy tej miejscowości pochodzą z 1508 roku. Wówczas brzmiała ona Vignanow. W 1577 roku ewoluowała ona do Wignanow, by następnie przyjąć obowiązującą do czasów obecnych formę Wygnanów.
Językoznawcy upatrują się korzeni tej nazwy w trzech nurtach. Pierwszym jest nazwa dzierżawcza od osoby o imieniu lub pseudonimie Wygnan. Ci, którzy obrali tę tezę za prawdopodobną tłumaczą, że przyrostek ?ov jest bardzo charakterystyczny właśnie dla nazw dzierżawczych. Prawdopodobne jest zatem to, że pierwszym założycielem tej miejscowości bądź człowiekiem mocno z nią związanym, który przyczynił się do jej rozwoju był niejaki Wygnan.
Drugą ewentualnością braną pod uwagę jest pochodzenie tej nazwy od słowa "wygnańcy". Ta opcja zakorzeniła się w tradycji lokalnej i wśród mieszkańców jest najczęściej brana pod uwagę. Legenda głosi, że niejaki gen. Drużbacki (?) przywiózł jeńców wojennych, którzy pracowali w Zameczku. Kiedy zostali z niego wygnani, osiedlili się na ziemiach dzisiejszego Wygnanowa.
Inni znawcy uważają natomiast, że jest to nazwa żartobliowo?przezwiskowa, która dawniej nadawana była osadom oddalonym od większych skupisk osadniczych. W Polsce jest siedem miejscowości o tej nazwie.
W początkach XVI wieku Wygnanów i Trzebina stanowiły własność Danwiowskiego (imię nieznane), a część wsi należała także do rodziny Wygnanowskich. W 1577 roku miejscowość miała 5 łanów i stanowiła własność Derslawa Strzembosza. W XVIII wieku Wygnanów należał do rodziny Potockich. W 1806 roku Wygnanów kupili Józef i Anna de Goerscht Drużbaccy. W 1843 roku dobra odziedziczył ich syn Ignacy, po nim w 1881 roku August, a w 1931 roku jego synowie Feliks i Ignacy. 21 lutego 1946 roku majątek przejął skarb państwa.
W 1827 roku wieś liczyła 25 domów i 191 mieszkańców, w końcu XIX w. 30 domów i 256 mieszkańców, a w latach 20. XX w. we wsi było 55 domów i 307 mieszkańców. W okresie międzywojennym w Wygnanowie otworzono szkołę, do której uczęszczali uczniowie z tej miejscowości, ale i z Wólki Karwickiej, Zameczka, Sołka, Bielowic, Krzczonowa i Trzebiny. W 1936 roku szkoła zyskała nowy budynek szkolny. W latach 1940?1945 prowadzono w niej tajne nauczanie.
W okresie okupacji w Wygnanowie działała placówka obwodu Opoczno AK, którą dowodził Józef Bielecki, ps. "Sęp", znany działacz ludowy. Przez wieś przepływa struga (bez nazwy). W dzisiejszym Wygnanowie działa gimnazjum, Ludowy Klub Sportowy "Unia Wygnanów", Ochotnicza Straż Pożarna, Koło Gospodyń Wiejskich i kilka podmiotów gospodarczych, produkujących głównie ogrodzenia metalowe.
|