tygodnik opoczyński
Baza firm
 
Opoczno

 Tajemnice ukryte w nazwach cz. CVII/CVIII

 
W tym numerze mamy dla miłośników cyklu "Tajemnice ukryte w nazwach" świąteczną niespodziankę. Rozwiążemy nie jedną, a dwie zagadki związane z miejscowościami Bronów i Budków z terenu gminy Żarnów. Skąd pochodzą nawy tych wiosek i jakie wydarzenia są z nimi związane?


Bronów jest oddalony od Opoczna o około 22,5 km. Niegdyś leżał na terenie gminy Machory. Pierwsza wzmianka na temat nazwy tej miejscowości pochodzi z 1520 roku. Wówczas brzmiała ona Bronow. W 1577 roku pojawiła się forma Broniow, by z czasem osiągnąć obowiązującą do dziś postać Bronów.
Według językoznawczyni Marii Kamińskiej, autorki publikacji "Nazwy miejscowe dawnego województwa sandomierskiego", jest to nazwa dzierżawcza, pochodząca od człowieka o imieniu lub pseudonimie Bron lub Bronia, które mają swoje korzenie w imieniu męskim Bronisław. Wśród najstarszych mieszkańców wsi do dziś spotyka się gwarową postać nazwy, która brzmi "Brunuf".
Skąd osoby posługujące się gwarą opoczyńską biorą zastąpienie samogłoski "o" przez "u"? Proces ten fachowo nazywa się powstawaniem wyrazów ze zwężonym konsonantem. Prościej? Po prostu jeśli samogłoska jest poprzedzana przez "n" lub "m" to wymawiana jest jako "u".
Budków natomiast dzielą od Opoczna 22 km. Dawniej był wsią, która w dokumentach figurowała jako Budkowice. Pierwszy raz nazwa tej wioski pojawia się w materiałach historycznych w 1413 roku i wtedy notowana była jako Buthkouice. W 1520 roku upowszechniła się forma Buthkow, w 1577 roku stała się Butkowem, by z czasem pojawić się jako Budków.
Według Marii Kamińskiej, jest to typowy przykład nazwy patronimicznej, czyli takiej, która w okresie wczesnośredniowiecznym wskazywała na potomków lub poddanych człowieka, którego imię, przezwisko czy zawód lub godności tkwią w danej nazwie. Przed wiekiem XIV miały one zakończenia ?icy, ?owicy, a następnie ?ice, ?owice.
Z zapisów wynika zatem, że nazwa tej wsi odnosi się potomków niejakiego Budka, choć obecna postać, Budków, mylnie sugeruje, że jest to typowy przykład nazwy dzierżawczej, tj. takiej, która oznacza pierwotnie miejscowość stanowiącą kiedyś własność człowieka, od którego imienia lub nazwy godności dana nazwa została utworzona. Nazwy te stanowiły kiedyś przymiotniki z przyrostkiem ?ów i tworzone były od nazw osobowych.
Budków ma bardzo bogatą historię. Dawniej był tutaj dwór szlachecki z rozległym folwarkiem. Ze źródeł historycznych wynika, że w XV wieku dziesięcinę z tej wsi oddawano scholastykom sandomierskim. Na podstawie danych demograficznych z 1827 roku dowiadujemy się, że wówczas było tam 10 domów, w których żyło 49 mieszkańców, a w 1880 roku ? aż 132 ludzi, zamieszkujących 16 domów. Wieś liczyła wtedy także 419 morgów ziemi dworskiej i 209 morgów ziemi włościańskiej.
W latach międzywojennych w Budkowie istniała szkoła, we wsi gospodarowali chłopi, ale większość okolicznych gruntów należała do ziemian. Budków był w posiadaniu rodziny Rostkowskich. Do 1954 roku wieś znajdowała się w gminie Topolice. Obecnie w skład Budkowa wchodzi także Odrowąż, który był dawniej samodzielną wsią, należącą do dóbr Trojanowice. Dziś jest tu zameldowanych około 160 osób. W tej miejscowości znajduje się przystanek "Piekielnego szlaku". Ma on miejsce przy drodze gminnej, tuż obok stawu, nieopodal CMK.


Nal   

Artykuł ukazał się w wydaniu nr 51 (910) z dnia 19 Grudnia 2014r.
 
Kontakt z TOP
Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Biuro ogłoszeń
oglotop@pajpress.pl

Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Dział reklamy
tel: 44 754 41 51

Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Redakcja
tel: 44 754 21 21
top@pajpress.pl
Artykuły
Informator
Warto wiedzieć
Twój TOP
TIT - rejestracja konta Bądź na bieżąco.
Zarejestruj konto »