tygodnik opoczyński
Baza firm
 
Ciekawostki

 Wielkanocne pisanki

 


Jajko stanowi uniwersalny symbol życia i płodności. Legenda mówi, że pierwszą pisankę zrobiła Matka Boska, aby zabawić dzieciątko. Według innej, gdy uciekała z dzieciątkiem, kura ukryła Jezusa w wygrzebanym przez siebie dołku. Na pamiątkę tego wydarzenia Jezus, gdy podrósł, sam zrobił pierwsze pisanki. Opowiadano także, że pierwsze kraszanki powstały z krwi, która wyciekła z ran Chrystusa. Ofiarowane przez Maryję Piłatowi wyjednały u niego zgodę na pochowanie ciała Ukrzyżowanego. Natomiast według greckiego podania z X wieku zwyczaj malowania jajek wprowadziła święta Magdalena. Kiedy przed pustym grobem Chrystusa ukazał się anioł i powiedział jej o Zmartwychwstaniu, uradowana miała pobiec do domu. Zobaczyła tam, że wszystkie jajka, jakie miała w komorze? poczerwieniały. Magdalena rozdała je apostołom przekazując jednocześnie dobrą nowinę. Wówczas z jajek wyleciały ptaki i wzbiły się w niebo niosąc wszędzie radosne wieści.
W tradycji chrześcijańskiej jajko stało się symbolem świąt wielkanocnych, wiecznie odradzającego się życia i przede wszystkim symbolem Chrystusa zmartwychwstałego. Według niektórych filozofów jajko jest idealnym symbolem czterech żywiołów; ziemi (skorupka), wody (białko), ognia (żółtko) i powietrza (pod skorupką na zaokrąglonym końcu).
W wierzeniach wszystkich ludów świata, a także w mitologii słowiańskiej i w polskich wierzeniach ludowych, jajko ? kwintesencja życia, ma moc kreatywną; ma potężną siłę przekazywania ludziom, zwierzętom, roślinom, ziemi ukrytych w nim sił natury. Przypisywano zatem jajku rozliczne właściwości życiodajne, ochronne i dobroczynne, uważając je za potężny amulet przeciwko czarom i złym mocom. Zwyczaj zdobienia jaj znany był już w czasach starożytnych. Najstarsze pisanki, odkryte przez archeologów na terenie sumeryjskiej Mezopotamii, mają ponad 5 tysięcy lat. Wielkanocna pisanka niemal przez cały okres średniowiecza była używana do licznych obrzędów magicznych. Miała chronić przed nieszczęściem, a zakopana pod nowo wybudowanym domem przynosiła gospodarzom szczęście i pomyślność. Rzucona w płomień ? gasiła pożar, umieszczona w oknie ? chroniła przed uderzeniem pioruna. Wkładano ją do pierwszej kąpieli noworodka, by dziecko zdrowo się chowało. W okolicach ubogich w wodę zakopywano jajko, a w miejscu tym miało wytrysnąć źródło. Jajkiem wielkanocnym, zgodnie z zasadami magii homeopatycznej pocierano grzbiety bydła i koni, aby były zdrowe i okrągłe jak ono. Poświęcona pisanka ma niezwykłą moc ? nie psuje się przez cały rok, można ją podawać choremu jako lekarstwo. W wielu regionach Polski po dziś dzień popularny jest zwyczaj obdarowywania się pisankami. Równie duże właściwości przypisywano skorupkom z niepoświęconych jaj. Zgniecione, zmieszane z wodą, pomagały na ból zębów. Starte na proszek i dosypane do potrawy miały działać jak afrodyzjak wzbudzając płomienne uczucia wybranka. Zakopane w narożnikach pól, miały gwarantować wysokie plony.
Najstarsze pisanki odkryte na ziemiach polskich, pochodzące z końca X wieku, odnaleziono podczas wykopalisk archeologicznych na opolskiej wyspie Ostrówek, gdzie stał niegdyś gród słowiański. Barwy pisanek miały symboliczne znaczenie: fioletowa i niebieska oznaczały żałobę wielkopostną; żółta, zielona i brązowa to radość ze zmartwychwstania; czerwona to krew Chrystusa przelana za grzechy. W pobliżu Rawy Mazowieckiej, Opoczna, Lipska nad Biebrzą czy w Lubelskiem delikatne wzory pisanek maluje się na skorupkach woskiem pszczelim, a potem zanurza jajko w farbie. W Łowickiem i na Kurpiach wydmuszki okleja się wycinkami z kolorowego papieru ? kwiatami lub kogutkami. W Puszczy Białej ? kolorową włóczką i białym środkiem sitowia, zbieranego jesienią. Na Śląsku i Pomorzu obyczaj malowania jaj jest nieznany.
Przed Wielkanocą święcimy pokarmy. Od XIII wieku nie zmieniła się formuła poświęcenia jaj: "Prosimy Cię, Panie, aby łaska Twojego błogosławieństwa zstąpiła na te jajka; niech się one staną zdrowym pokarmem dla wiernych Twoich, którzy spożywać je będą w duchu dziękczynienia za zmartwychwstanie Pana naszego Jezusa Chrystusa. Który z Tobą żyje i króluje na wieki wieków. Amen".
(jerg)


jerg   

Artykuł ukazał się w wydaniu nr 13 (924) z dnia 3 Kwietnia 2015r.
 
Kontakt z TOP
Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Biuro ogłoszeń
oglotop@pajpress.pl

Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Dział reklamy
tel: 44 754 41 51

Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Redakcja
tel: 44 754 21 21
top@pajpress.pl
Artykuły
Informator
Warto wiedzieć
Twój TOP
TIT - rejestracja konta Bądź na bieżąco.
Zarejestruj konto »