W 105. rocznicę urodzin

Jan Piotr Dekowski ? nauczyciel, muzealnik, etnograf, doktor nauk humanistycznych, badacz obrzędowości regionu opoczyńskiego, współtówrca i konsultant Muzeum Regionalnego w Opocznie, urodził się 22 lutego 1907 r. w Tomaszowie Mazowieckim. W roku 1926 rozpoczął naukę w Państwowym Seminarium Nauczycielskim, a kontynuował ją już po II wojnie światowej, studiując etnografię i etnologię na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Łódzkiego. W 1953 r. obronił pracę magisterską pt. ?Strój piotrkowski?. W tejże uczelni na podstawie pracy ?Pożywienie chłopów łowickich (lata 1880?1939)? uzyskał w roku 1968 tytuł doktora nauk humanistycznych. Obie prace napisał pod kierunkiem prof. dr Kazimiery Zawistowicz?Adamskiej.
Od początku swojej drogi zawodowej był związany ze wsią, pracując jako nauczyciel przez 20 lat na terenie powiatu brzezińskiego, opoczyńskiego i w Tomaszowie Mazowieckim. W latach 1933?1939, równolegle z pracą w szkole, kierował Muzeum w Tomaszowie Mazowieckim, którego był organizatorem i kierownikiem do 1956 r. W latach 1956?1972 był kustoszem w Muzeum Archeologicznym i Etnograficznym w Łodzi i kierownikiem działu stroju ludowego.
Był niestrudzonym badaczem terenowym. Poznanie wsi, kontakt z twórcą jej kultury, stanowiły dla niego podstawowy element pracy naukowej etnografa. Realizował to założenie z dużym powodzeniem, publikując wyniki swoich badań w licznych artykułach opartych na rzetelnie zebranych informacjach w terenie. W szerokiej problematyce etnograficznej dr Dekowski preferował zagadnienia wiążące się z kulturą społeczną i obrzędowością, chociaż w jego dorobku znajdujemy również opracowania dotyczące kultury materialnej.
Krąg jego zainteresowań był szeroki. Zajmował się strojami, zwyczajami, obrządami, literaturą i sztuką ludową, pożywieniem oraz gospodarką na obszarze Polski Środkowej. Liczne opracowania na ten temat opublikowane zostały na łamach periodyków etnograficznych bądź jako oddzielne pozycje książkowe. W bogatym dorobku J. P. Dekowskiego, oprócz rozpraw i artykułów, znajdują się również noty biograficzne etnografów i twórców ludowych, katalogi wystaw, sprawozdania i inne prace. Jego autorstwa są również opracowania i przewodniki turystyczne dotyczące rodzinnego miasta i okolic.
Po przejściu na emeryturę w 1972 r. Jan Piotr Dekowski kontynuował prace badawcze i wydawnicze. Utrzymywał żywe kontakty z Katedrą Etnografii Uniwersytetu Łódzkiego, z Muzeum Regionalnym w Opocznie, w którym był stałym konsultantem od chwili powstania tej placówki w 1976 r. Współpracował również z Muzeum Okręgowym w Kaliszu, a efektem tej współpracy było utworzenie tam działu zabytków kultury miejskiej. Był aktywnym członkiem Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego. Dzięki jego wysiłkom w ramach PTL powstały trzy Koła: Koło Miłośników Folkloru Robotniczej Łodzi (1958 r.), Koło Miłośników Folkloru Miasta Kalisza (1976 r.), Koło Miłośników Folkloru Opoczyńskiego (1979 r.).
Doktor Dekowski opublikował ponad 260 prac i materiałów etnograficznych. Był również autorem przewodników po Tomaszowie Mazowieckim i okolicy, opracowań monograficznych z zakresu polskiej kultury ludowej, wydarzeń historycznych i charakterystycznych miejscowości oraz niektórych regionów. Zmarł 20 listopada 1988 r. w Łodzi i pochowany został na cmentarzu katolickim na Dołach.
Za swe zasługi dr J. P. Dekowski otrzymał złoty Krzyż Zasługi (1964 r.), odznakę Zasłużonego Działacza Kultury (1966 r.), nagrodę województwa łódzkiego za upowszechnianie twórczości ludowej i etnografii (1966 r.), tytuł Honorowego Członka PTL (1975 r.), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1976 r.), nagrodę ?Barwy? im. O. Kolberga (1978 r.), tytuł Honorowego Obywatela Miasta Kalisza (1980 r.).
W piątą rocznicę śmierci J. P. Dekowskiego w Tomaszowie Mazowieckim na budynku Muzeum odsłonięto tablicę pamiątkową ku jego czci. Materiały terenowe i badawcze zgromadzone przez Dekowskiego i jego żonę przekazane zostały do archiwum Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego we Wrocławiu oraz do Muzeum Regionalnego w Opocznie. Zbiór 469 pieśni i przyśpiewek ludowych z terenu Puszczy Kozienickiej wraz z nutami, które transkrybowała żona Bronisława, uzupełniłem, przepisałem i przekazałem do Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu.