tygodnik opoczyński
Baza firm
 
Opoczno

  Tajemnice ukryte w nazwach cz. XXXV

 
Sędów leży 15 km od Opoczna. Pierwsze wzmianki na temat tej nazwy miejscowości pojawiają się za czasów Jana Długosza (1415?1480). Wówczas brzmiała ona "Schadow", następnie zaś "Szadów"

Według Długosza, nazwa ta pochodził od staropolskiego słowa szady, czyli siwy. W 1520 roku pojawia się forma Sandów, w 1577 Sendów, by następnie osiągnąć obowiązującą do dziś postać Sędów. Według językoznawców, dzisiejsza nazwa jest przeinaczeniem słowa "Szadów" lub pochodzi od starosłowiańskiego imienia Sędzisław i od któregoś ze zdrobnień tego imienia: Sędo, Sędko, Sędzisz, Sąd czy Sądek.
W połowie XV wieku Sędów był własnością Krystyna Magero (później Magiery) i należał do parafii Gowarczów. Krystyn był podczaszym sandomierskim i w 1430 roku wystarał się u króla Władysława Jagiełły o prawa miejskie dla Gowarczowa. W spisie beneficjów archidiecezji gnieźnieńskiej opracowanym w latach 1511?1523, prymas Jan Łaski przypisuje Sędów do parafii Białaczów.
Od 1577 roku Sędów był własnością Michała Śmigielskiego i wdowy po Sebastianie Śmigielskim. Miał wówczas siedem łanów. Od 1762 roku dobrami białaczowskimi zarządzała Izabela Małachowska, która w 1777 roku zakupiła Parczów, Parczówek, Petrykozy, Skroninę i Zakrzów. Prawdopodobnie w tym okresie nabyła też niewielkie wówczas osady: Buk, Nadole, Rudę, Sędów i Sobień.
Według danych demograficznych, w 1775 roku Sędów liczył dziewięć dymów i pięćdziesięciu czterech mieszkańców. W 1790 roku natomiast w tej miejscowości było siedemnastu gospodarzy i czterech chałupników, a czterech chłopów nie posiadało wówczas w ogóle ziemi.
Z biegiem lat w Sędowie przybywało mieszkańców. W 1822 roku zamieszkiwało tę wieś 190 osób, a czterdzieści dwa lata później o dwadzieścia sześć więcej. Wtedy też dwóch chłopów opłacało dla dworu czynsz, a pozostali byli chłopami pańszczyźnianymi. W 1846 roku w Sędowie istniała jeszcze karczma, a na polach przy wsi zwanych umownie Dębczyną, znajdowała się kopalnia rudy żelaznej, czyli pirytu. Były to tak zwane rudy gniazdowe, czyli okrągłe doły na kamiennym podłożu, napełnione rudą, a przykryte jedynie ziemią.
Wieś ta gwarowo jest określana jako synduf, a wszystko to, co jest z nią związane jest syndoskie. Obecnie Sędów zajmuje powierzchnię 438 ha i jest zamieszkiwany przez prawie czterystu mieszkańców. Jest oddalony od Białaczowa o około siedem kilometrów. Od 1973 roku należy do gminy Białaczów.
Według przekazu ustnego, nieopodal krzyżówki dróg do Skroniny i Zakrzowa, w miejscu dawnego lasu została stoczona bitwa w czasie powstania styczniowego. W potyczce tej zginęło wielu powstańców, których pochowano na miejscu walki. Dla upamiętnienia tych wydarzeń, w tych miejscach postawiono drewniane krzyże, dwa przy drodze do Nałęczowa, trzy przy trasie do Białaczowa przez Zakrzów i jeden przy szosie do Rudy Białaczowskiej. Po uwłaszczeniu chłopów, las w miejscu bitew został wycięty. Mieszkańcy pamiętali jednak o krzyżach i je odnawiali. Zostały one zniszczone podczas II wojny światowej przez własowców, którzy stacjonowali w Skroninie.


Nal   

Artykuł ukazał się w wydaniu nr 24 (831) z dnia 14 Czerwca 2013r.
 
Kontakt z TOP
Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Biuro ogłoszeń
oglotop@pajpress.pl

Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Dział reklamy
tel: 44 754 41 51

Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Redakcja
tel: 44 754 21 21
top@pajpress.pl
Artykuły
Informator
Warto wiedzieć
Twój TOP
TIT - rejestracja konta Bądź na bieżąco.
Zarejestruj konto »