Tajemnice ukryte w nazwach (cz. VII)

Językoznawcy doszukują się pochodzenia nazwy Kraśnica od przymiotnika krasny, podobnie jak w przypadku omawianego w ubiegłym numerze Kraszkowa. Jedni badacze twierdzą, że miejscowość ta została nazwana Kraśnicą ze względu na urodzajną na tych terenach glebę, inni natomiast wychodzą z założenia, że na taką, a nie inną nazwę miejscowości mieli wpływ dobrotliwi mieszkańcy wioski. Krasny bowiem w jednym z tłumaczeń oznacza także dobry.
Na przestrzeni dziejów, wraz z zachodzącymi w polszczyźnie rozmaitymi procesami językowymi, nazwa ta przybierała różnorakie formy. W 1508 roku brzmiała Caznycza, w 1520 roku ewoluowała do Crasnycza, w 1577 roku obrała postać Kasnicza, w 1789 ? Krasnyca, a w 1827 roku przybrała postać obowiązującej do dziś nazwy ? Kraśnica.
Pierwsza pisemna wzmianka na temat tej miejscowości pochodzi z kroniki Jana Długosza. Autor dzieła w zasadzie pisze o Dębie, ale wspomina, że ta wieś położona jest w parafii Kraśnica. Kolejna, tym razem bardziej istotna informacja, pochodzi z ?Liber beneficiorum? Jana Łaskiego. W tym materiale opisany jest kościół i przynależne do niego grunty w Kraśnicy. Ze źródła wynika, że pierwszymi właścicielami Kraśnicy byli Ravici, pieczętujący się herbem Rawicz vel Rawa, którzy w XV wieku przyjęli nazwę Kraśniccy. W 1440 roku członkowie tej rodziny byli fundatorami drewnianego kościółka pod wezwaniem świętych Andrzeja i Wojciecha.
Na przełomie XV i XVI wieku ta szlachecka wieś była własnością rodziny Dziaduskich Pietuchów herbu Jelita, a w 1419 roku dziedzicami Kraśnicy byli Mikołaj Dziaduski Pietuch z żoną Katarzyną z rodu Drzewickich oraz Maciej i Tomasz Dziaduscy.
Pierwotny kościół drewniany pochodził natomiast z 1470 roku. Fundatorami świątyni byli Krasniccy herbu Rawicz. Kolejną, również z drewna, wzniesiono około 1521 roku. W 1577 roku do parafii kraśnickiej należały dwie wsie szlacheckie: Kraśnica (Krasnicza), w której szlachetnie urodzony Jakub Dziaduski posiadał 5 łanów ziemi i Modrzew (Modrzewie), gdzie Adam Modrzewski posiadał 41 łanów ziemi, a także dwie wsie królewskie: Dęba (Dęmbna regalis) mająca 4 łany ziemi i jednego zagrodnika bez roli oraz Dęborzeczka (Dembna Rzeczka) o powierzchni 7 łanów. W latach 1783?1784 posesorem zastawnym Kraśnicy był Slaski (być może Ślaski czy też raczej Śląski).
Natomiast ze spisu wojskowego ludności Galicji z 1808 roku dowiadujemy się, że w Kraśnicy było wówczas 28 domów z 46 izbami, a liczba mieszkańców wynosiła 205 osób. W 1827 roku Kraśnica miała zaś 222 mieszkańców, a około 1880 roku 42 domy i 323 mieszkańców. Grunta dworskie stanowiły 1500 mórg, a włościańskie 798.
W lipcu tego samego roku Franciszek Jaxa?Gryf Bąkowski odkupił prawo dzierżawy dóbr Kraśnicy od Macieja Goliszewskiego i wybudował dwór. W 1830 roku majątek przejął rejentalnie jego syn Antoni z żoną Izabelą z Rudzkich. Według Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego folwark Kraśnica, oddalony od rzeki Pilicy o 4 wiorsty, miał rozległości 1729 mórg, 4 budynki murowane i 14 z drzewa. Przez dobra przepływała rzeczka Sąsiecznica (Słomianka).
Dziedzic Antoni Jaxa Bąkowski z Izabelą z Rudzkich herbu Prawdziw doczekali się dwanaściorga dzieci: siedmiu synów i pięciu córek (jeden syn zmarł). W 1878 roku Antoni Bąkowski przekazał 512 mórg i 74 pręty grubego lasu swoim trzem synom: Aleksandrowi, Marcelemu (Antoniemu) i Henrykowi. Ci w podziękowaniu, przydzielony obszar nazwali od imienia ojca Antoniowem. Tak więc historia graniczącej z Kraśnicą, typowo podworskiej wsi Antoniów jest stosunkowo krótka, liczy bowiem zaledwie 134 lata.
W 1897 roku położono kamień węgielny pod budowę nowej świątyni. Drewnianą rozebrano w 1917 roku, a z pochodzącego z niej materiału postawiono kaplicę cmentarną. Obecny kościół pw. św. Wojciecha zbudowany został według projektu Alfreda Bąkowskiego, z fundacji parafian, rodziny dziedziców Bąkowskich oraz pielgrzymów kompanii warszawskiej. Budowa świątyni trwała w latach 1899?1904, staraniem księdza Kazimierza Podwysockiego. W latach 1914?1915 przez Kraśnicę przebiegała linia frontu. We wsi znajdował się wówczas szpital wojskowy. Wtedy też przybyły z Opoczna nauczyciel, niejaki Markowic, zorganizował w Kraśnicy pierwsze nauczanie.
W 1920 roku bp Paweł Kubicki dokonał konsekracji kościoła. Jest to budowla w stylu neogotyckim, wzniesiona z piaskowca, który Bąkowski sprowadził z Żarnowa i Trzebiny. W początkach XX wieku do parafii w Kraśnicy należały wsie: Antoniów, Dęba, Dęborzeczka, Giełzów, Kraśnica, Krępa, Modrzew, Modrzewek, Ośniki i Sulgostów. Część terytorium Kraśnicy należała wówczas do kościoła i nazywano ją później Kraśnicą Poduchowną. Własność parafii po upadku powstania styczniowego została jednak skonfiskowana i sprzedana osobom prywatnym.
W 1921 roku Kraśnica?wieś liczyła 84 domy i 494 mieszkańców, natomiast Kraśnica?folwark miała 6 domów i 104 mieszkańców. W okresie międzywojennym w Kraśnicy działała spółdzielnia spożywców. Tuż po wojnie we wsi uruchomiono również pięcioklasową szkołę w pałacyku dworskim.
W okresie II wojny światowej dwór w Kraśnicy służył pomocą wycofującym się oddziałom wojsk polskich, tam też trafił oddział majora Hubala. W 1945 roku majątek rodziny Bąkowskich, w wyniku reformy rolnej, został zlikwidowany i przekształcony w rolniczą spółdzielnię produkcyjną. W 1965 roku we wsi oddano do użytku nowy budynek szkoły, w którym nauka odbywa się do czasów współczesnych.
Obecnie do kraśnickiej parafii należy osiem miejscowości: Antoniów, Dąbrówka, Dęba, Dęborzeczka, Kraśnica, Modrzew, Modrzewek i Ziębów. Mieszka tu prawie siedmiuset mieszkańców. Kraśnica jest wsią typowo rolniczą. Mieszkańcy zajmują się przede wszystkim prowadzeniem gospodarstw rolnych nastawionych na hodowlę trzody chlewnej i bydła mlecznego. W Kraśnicy funkcjonuje OSP założona w 1926 roku przez dziedzica Gustawa Brunona Jaxa Bąkowskiego i ówczesnego wójta gminy Opoczno, a zarazem kraśniczanina Aleksandra Grzybkowskiego.
Wieś słynie z kultywowania regionalnych tradycji dzięki prężnie działającemu Kołu Gospodyń Wiejskich. Jest również miejscem, w którym można wypocząć, pozwiedzać, a także nauczyć się jazdy konnej.