Tajemnice ukryte w nazwach cz. LXXIV

Pierwsza wzmianka na temat nazwy Owczary pochodzi z 1397 roku i wówczas brzmiała ona Owczari. Obowiązująca do dziś postać pojawiła się natomiast w źródłach historycznych już w 1508 roku.
Wśród najstarszych mieszkańców wioski zachowały się jeszcze gwarowe formy odnoszące się do określania tej miejscowości, a mianowicie: (u)łofcary, (u)łofcaruf czy (u)łofcarskie. Zaistniały tu dwa procesy które warto przybliżyć. Pewnie wielu z nas zastanawiało się kiedyś nad tym, czemu mieszkańcy okolicznych wiosek jak jeden mąż poprzedzają samogłoskę w nagłosie głoską ł, mówiąc np. łod, łuni, łuciekoł, łucisyło czy właśnie łofcary. Proces ten nazywa się prelabializacją i oznacza poprzedzenie pierwszej samogłoski w wyrazie owym ł, zwanym profesjonalnie u niezgłoskotwórczym. Drugi, bardzo istotny z procesów i najłatwiej chyba zauważany przez wszystkich zainteresowanych gwarą opoczyńską to egzotycznie brzmiące mazurzenie. Jest ono niezwykle łatwe do zdiagnozowania. Otóż osoby, które mazurzą mówią zazwyczaj: carny zamiast czarny, zeka zamiast rzeka, dzem zamiast dżem, na blase zamiast na blasze czy właśnie łofcary zamiast Owczary. Wniosek dostrzec może każdy: mazurzenie to nic innego jak zastąpienie sz, cz, rz, dż przez s, c, z i dz.
Owczary były niegdyś wsią, która stanowiła gospodarczy folwark cystersów sulejowskich. Były miejscem, gdzie na potrzeby klasztoru hodowano wielkie stada owiec. W drugiej połowie XVIII wieku częścią składową dóbr Owczary była wioska Strzelce, posiadająca wówczas młyn i 14 chałup. Po kasacie klasztoru sulejowskiego w 1819 roku stała się wsią rządową, a w Owczarach utworzono wtedy specjalny rządowy majorat. Z danych demograficznych wynika, że w 1827 roku było w Owczarach siedem domów i 66 mieszkańców, a w 1881 roku wioska liczyła jedynie trzy domostwa i 22 mieszkających w nich ludzi.
Owczary to szablonowy przykład nazwy należącej do grupy służebnej, zwanej także zawodową, rzadko spotykanej na terenie powiatu opoczyńskiego. Są to nazwy własne wyodrębniane w ramach nazw geograficznych w ramach tzw. klasyfikacji semantycznej. Nazwy te pochodzą od grup zawodowych mieszkańców osad lub apelatywnych (pospolitych) określeń zespołu ludzi, którzy w okresie wczesnofeudalnym wypełniali określone zobowiązania i służby wobec księcia i jego dworu, także wobec wysokich dygnitarzy kościelnych.
Termin "nazwy służebne" został wprowadzony do literatury naukowej przez historyków, którzy dostrzegli w nich cechy typowe dla średniowiecznej rzeczywistości, a następnie przejęty i zaakceptowany przez lingwistów, zwłaszcza onomastów. Część nazw miejscowych tego typu ma zapewne późniejszą genezę, dlatego niektórzy językoznawcy preferują określenie "nazwy zawodowe" jako najbardziej odpowiednią.
Nazwy służebne są stosunkowo łatwo rozpoznawalne wśród nazw geograficznych. Większość z nich zakończona jest na ?niki (dawniej ?nicy) i ?ary (wcześniej ?arze). Rzadziej spotykamy nazwy służebne zbudowane w inny sposób, np. Krawce, Szewce, Strzelce, Cieśle, Drwale, Kowale, Pracze, Rataje, Rybacy, Rybaki, Rybitwy, Stróże, Zduny. Nazwy służebne należą do nazw prymarnych, czyli takich, które nie wykazują formantów toponimicznych i są równe apelatywom (nazwom pospolitym) określającym zawody, zawsze w liczbie mnogiej. Pierwotnie były to formy mianownika liczby mnogiej, np. Łagiewnicy, Piekarze, Owczarze. Po pewnym czasie nazwy te przybrały formy biernika liczby mnogiej rodzaju niemęskoosobowego, np. Łagiewniki, Piekary, Owczary, gdyż zaczęły oznaczać nie tylko ludzi, ale i zamieszkane przez nich osady (będące rzeczownikami nieżywotnymi). Zmiana ta nastąpiła w XIII?XIV wieku.
Nazwy wsi o charakterze służebnym są źródłem informacji o rodzajach służb i powinności mieszkańców wsi wobec dworu władcy. Nazwy wsi wskazują dość wyraźnie na wielorakie powinności wobec władcy, dworu i kościoła. Owczary są przykładem służby hodowlanej. Obok popularnych na terenie Polski: Stadników, Świniar i Skotników swoją nazwę zawdzięcza hodowcom bydła. Do tej grupy nazw zaliczają się także np. te pochodzące od służby łowieckiej: Bobrowniki (ludzie pilnujący żeremi bobrowych), Jastrzębniki i Sokolniki (ludzie zajmujący się hodowlą jastrzębi lub sokołów do celów łownych) czy występujące na terenie powiatu opoczyńskiego Psary (ludzie zajmujący się hodowlą i tresurą psów myśliwskich). Do tej grupy językoznawcy zakwalifikowali także nazwy pochodzące od służb: bartniczej, rybackiej, winiarskiej, przemysłowej, dworskiej, wojskowej i kościelnej.