Święty miesiąc postu i pojednania

Udział polskiego kontyngentu wojskowego w składzie Sił Sojuszniczych w Afganistanie sprawia, że z uwagą obserwujemy wydarzenia w świecie arabskim. Nie tylko polityczne i militarne. Także religijne, bowiem doktryna islamu w istotny sposób reguluje tryb życia i postępowanie każdego muzułmanina.
Od poniedziałku 1 sierpnia trwa ramadan ? miesiąc postu, który w islamie jest dla wiernych nakazem Boga i jednym z podstawowych obowiązków:
O wy, którzy wierzycie! Jest wam przepisany post, tak jak został przepisany tym, którzy byli przed wami ? być może, wy będziecie bogobojni ? na określoną ilość dni. (?) Bóg chce dać wam ulgę, nie chce dla was utrudnienia (Koran, II, 183?185, przekład Józefa Bielawskiego).
Ramadan jest dziewiątym miesiącem kalendarza muzułmańskiego, w którym zgodnie z tradycją został objawiony Koran. Nazwa jego oznacza ?Palący? ? to ślad po tym, że niegdyś odnosił się do miesiąca letniego. Z chwilą wprowadzenia ery muzułmańskiej wprowadzono kalendarz księżycowy. Ramadan zaczął się przesuwać, co roku o jedenaście dni wstecz przez wszystkie pory roku, sprawiedliwie rozdzielając związane z nim wyrzeczenia wśród muzułmanów zamieszkujących różne strefy geograficzne. Kalendarz muzułmański jest oparty na fazach Księżyca i składa się z dwunastu miesięcy, przemiennie po 29 lub 30 dni każdy. Liczy, więc 354 dni. Co trzy lata dodaje się do tej liczby jeden dzień na końcu ostatniego miesiąca. W związku z tym każdego roku ramadan zaczyna się w stosunku do kalendarza gregoriańskiego o 11 dni wcześniej niż w roku poprzednim, ?wędrując? w ten sposób przez wszystkie pory roku przez 34 lata. Początek i koniec postu wyznacza ukazanie się na niebie ?nowego światła? ? sierpa Księżyca po nowiu, będącego zarazem godłem całego islamu. Czas, w którym księżyc wschodzi, różni się w zależności od miejsca obserwacji. Można ujrzeć księżyc w jednym miejscu, a w innym nie. Dlatego ? zgodnie z przeważającą opinią mędrców islamu ? każdy powinien ujrzeć nów we własnym kraju, a kraje, w których księżyc wschodzi o tej samej porze, powinny iść w ich ślad (zaczynać i kończyć post razem z nimi).
Dzień poprzedzający rozpoczęcie postu w Polsce zwany jest zapaśnikiem (w tym roku to niedziela, 31 lipca). Wieczorem tego dnia odbywają się wieczorne modlitwy w meczetach oraz w domach modlitw, rozpoczynające ramadan (w kalendarzu muzułmańskim dzień zaczyna się o zachodzie słońca poprzedniego dnia, więc muzułmanie faktycznie świętują początek ramadanu od zmierzchu w niedzielę, 31 lipca). Po nich w miejscu modlitwy odbywa się wspólny posiłek. Każdego dnia ramadanu domownicy wstają przed świtem, aby zjeść lekki posiłek ? suhur, a następnie odmawiają modlitwę poranną ? fedżr. Po całym dniu postu, po zachodzie słońca można przerwać post. Tradycją jest spożycie kilku daktylów i wypicie wody lub mleka. Później po modlitwie wieczornej mahrib można zjeść obiad. Szczególnie w miesiącu ramadan muzułmanie często spotykają się na wspólne obiady tzw. iftary.
Muzułmanie w Polsce mają siedem gmin wyznaniowych: w Gdańsku, Białymstoku, Warszawie, Gorzowie Wielkopolskim, Bydgoszczy, Kruszynianach i Bohonikach. Wierni mają do dyspozycji dwa zabytkowe meczety na Białostocczyźnie oraz nowy, zbudowany na początku lat 90. meczet w Gdańsku. W Białymstoku i Warszawie funkcjonują domy modlitwy. Nie ma dokładnych danych na temat liczby wyznawców islamu w Polsce. Szacuje się, że skupionych w Muzułmańskim Związku Religijnym w RP, jest około 6 tysięcy. To przede wszystkim Tatarzy zamieszkujący terytorium Rzeczypospolitej od 600 lat, którzy zachowali swoją wiarę. Liczbę wszystkich muzułmanów w Polsce szacuje się na ponad 20 tysięcy. Są to głównie studenci, biznesmeni, dyplomaci i uchodźcy.
Zewnętrzni obserwatorzy często nie rozumieją, jakie znaczenie ma dla muzułmanów okres postu, bowiem w innych religiach często postrzega się tylko formy zewnętrzne.

Post według wiary muzułmańskiej
oznacza jeszcze większe oddanie się Bogu, jeszcze większą solidarność ze współwyznawcami na całym świecie. Post ma przekształcać świadomość, stąd też ramadan uchodzi za wyjątkową okazję do zwrócenia swoich myśli znów do Boga. Post w ramadanie sprzyja wytrwałości i cierpliwości wyznawców Proroka.
Miesiąc ten powinien być dodatkowo wypełniony modlitwą i dobrymi uczynkami. Ramadan jest okresem pokuty i odpuszczeniem grzechów. Najistotniejsza jest intencja muzułmańskiego postu. Nie jest to praktyka umartwiania się ani zaprzeczenia prawom ciała. Post (saum) jest sposobem przerywania rutyny zaspokajania potrzeb codziennych oraz ćwiczenia ciała i ducha. Chodzi tu o umocnienie dyscypliny wewnętrznej i siły moralnej. Przestrzegania postu nie można praktycznie skontrolować, stanowi on lekcję najszczerszego bezinteresownego poświęcenia dla zyskania łaski Boga, który jako jedyny wie, czy wierny zachowuje post, czy też nie. Reguły postu wyznaczone przez Koran i tradycję są ściśle przestrzegane. W zależności od pory roku codzienny czas postu może trwać do 20 godzin. Wraz ze świtem każdy mahometanin, który ukończył 10 lat, musi odłożyć sztućce, obmyć dłonie i stopy i twarzą zwrócony do Mekki oddać się modlitwie. Aż do zmierzchu obowiązuje wiernych zakaz jedzenia i picia jakichkolwiek napojów, nawet wody (ortodoksyjni muzułmanie nie przełykają w tym czasie nawet śliny!), A także zakaz palenia tytoniu i używania perfum. Muszą również w tym czasie powstrzymać się od współżycia płciowego.
Skoro jednak Bóg chce ?dać wiernym ulgę?, islam żąda od człowieka tylko tego, do czego jest on faktycznie zdolny. Stąd też nakazy postu nie są prawem, które należy niewolniczo wypełniać. Raczej dostosowuje się je elastycznie do okoliczności: kobietom miesiączkującym nie wolno pościć; zwolnieni od postu są starcy, nieuleczalnie chorzy i dzieci, kobiety w ciąży i karmiące piersią oraz lżej chorzy i podróżujący dłużej niż trzy dni. Ci ostatni muszą jednak głodówkowe zaległości ?odrobić? w późniejszym terminie.
Przedstawiciele niektórych zawodów, np. piloci ? są na podstawie szczególnych orzeczeń prawnych (fatwy) zwolnieni z postu. W zamian powinni przez cały miesiąc zaopatrywać biednych ? tak jak samych siebie ? w podstawowe środki żywności lub ofiarowywać im odpowiednią sumę. Post, jak wszystkie pozostałe obowiązki religijne w islamie, ma charakter czynu społecznego, który włącza muzułmanina do wielkiej wspólnoty wszystkich wierzących (summy). Post ma też istotne znaczenie moralne.
Byłby nieważny, gdyby muzułmanin kłamał, oszukiwał, oczerniał innych czy wypowiadał grubiańskie i obraźliwe słowa. Każdego wieczora ma miejsce ?przerwanie postu?, czyli spotkanie w gronie krewnych, sąsiadów i przyjaciół. Ramadan jest czasem pokuty i przebaczenia. Godziny wieczorne należy wykorzystać, więc na przywrócenie zgody i pokoju. Pokój (salam) jest bowiem jednym z podstawowych pojęć islamu. Salam (alejkum) ? ?pokój (z tobą) ? to tradycyjne grzecznościowe powitanie muzułmanów. ?Pokój? ? słowo od Pana litościwego ? tymi słowami witani będą błogosławieni w raju (Koran, XXXVI, 58).
O Boże, udzielaj mi łaskawej pomocy i prowadź mnie ku posłuszeństwu wobec Ciebie. Ześlij mi dary, jakie niesie ten miesiąc i daj mi przebaczenie. Wysłuchaj mnie w tym miesiącu, kiedy do Ciebie wołam, abym miał udział w tym, w czym pokładał nadzieję ? tak brzmi jedna z modlitw ramadanowych.
?Ramadan karim? ? tymi słowami pozdrawiają się mieszkańcy Hebronu w trakcie trwania ramadanu. Znaczy to mniej więcej tyle co ?hojny ramadan?, gdyż muzułmanie wierzą, iż w tym świętym miesiącu Bóg jest hojny we wszystkim. W ramadanie każdy dobry uczynek (hassanat) jest pomnażany od 10 do 700 razy w dniu Sądu Ostatecznego. Również w tym miesiącu Allah szczególnie i łaskawie wybacza wszystkie grzechy. Pod koniec ramadanu muzułmanie, bez względu na wiek, przekazują zakat al ? fitr (rodzice płacą zakat za dzieci). Jest to jałmużna, którą można dać w formie pieniędzy biednym oraz potrzebującym.
Tegoroczny ramadan zakończy się we wtorek, 30 sierpnia. W następnym dniu, pierwszym miesiąca szamal, rozpoczną się obchody Id al?Fitr (tureckie Szeker Bajram) ? trzydniowego święta ustania postu, przez wielu wiernych uznawane za najważniejsze święto w hierarchii świąt muzułmańskich.