Palący wyrzut sumienia

Prócz psychopatów i osób cierpiących na paranoję, trudno znaleźć ludzi, którzy nie mieliby czasem wyrzutów sumienia

W rzeczywistości zdolność przeżywania poczucia winy świadczy o dojrzałej osobowości. Bywa jednak, że wina niszczy życie.
Gdy dojrzały człowiek wyrządzi komuś krzywdę, przeważnie ma wyrzuty sumienia. To uczucie skłania do naprawienia złego uczynku. Na przykład mąż, który obraził żonę w kłótni, przeprasza ją potem lub stara się zadośćuczynić, kupując jej kwiaty.
Poczucie winy można też złagodzić mniej konstruktywnie – na przykład obwiniając osobę, którą się skrzywdziło. Obraziwszy żonę, mąż może mówić: „To twoja wina, że na ciebie wrzeszczę. Zmuszasz mnie do tego.”

Irracjonalna wina
Choć poczucie winy pojawia się przeważnie gdy uczyni się coś złego, może ono wynikać też z nieracjonalnych pobudek. A wtedy staje się trujące niczym jad kobry.
Ośmioletni Maciek trafił do psychologa z powodu nerwowych zachowań, zaburzeń w koncentracji uwagi i koszmarów sennych.
– Nie poznaję mojego syna. Do tej pory był dobrym uczniem i nagle opuścił się w nauce. Zaczął przynosić dziwne uwagi, na przykład: „kopnął kolegę w brzuch”. Nie mogłam w to uwierzyć – mój syn kopnął kogoś w brzuch? Najbardziej się martwię tym, że zaczął w nocy krzyczeć przez sen. Wrzeszczy na cały głos, jakby diabeł go targał za włosy. Boję się o niego.
W trakcie terapii Maciek opowiedział dziwną historię. Taki jeden chłopak z mojej klasy mnie przezywał, bo ja go nie lubię. I byłem na niego zły i chciałem go złapać, więc go goniłem. A on uciekał za płot szkoły, a tak nie wolno i ja go chciałem złapać, a on uciekł na drogę i wpadł pod samochód i przyjechała karetka, i zabrali go do szpitala.
Maciek zaczął wierzyć, że wywołał nieszczęście kolegi. Byłem na niego zły i dlatego on wpadł pod samochód. Gdybym nie był taki zły, nic by się nie stało. Od tej pory zaczął mieć koszmary senne, stał się nerwowy, trudno mu było się skupić i coraz gorzej panował nad swoimi zachowaniami.

Gdy wina jest nieświadoma
Poczucie winy Maćka jest irracjonalne – nie zrobił przecież nic złego, nie wepchnął kolegi pod auto, mimo to czuł się winny jego nieszczęściu.
Od takiej winy trudno się uwolnić, może ona nękać człowieka przez całe życie. U dorosłych ludzi objawia się to przede wszystkim w specyficznych wyborach życiowych, tak jakby ktoś kierował się dewizą: Muszę ponieść karę, odpokutować cierpieniem za moje grzechy. Nie zasługuję na nic dobrego, bo jestem zły. Z perspektywy czasu życie tej osoby wygląda jak pasmo rezygnacji, nie wykorzystanych szans i zmarnowanych okazji, często zawiera też historię nieudanych związków. Ludzie, którzy noszą dużą porcję nieświadomego poczucia winy często na przykład przerywają naukę tuż przed jej ukończeniem (np. przed maturą), odrzucają oferty lepszej pracy, wyraźnie siebie zaniedbują, ubierając się niechlujnie, nie dbając o siebie, wyglądają na niepewnych itp.

Jak leczyć winę?
Najskuteczniejszym lekarstwem na wyrzuty sumienia jest wybaczenie. Gdy ofiara wybaczy krzywdzicielowi, ma to moc odkupienia winy. Oto jak inaczej można sobie pomóc:
* Napraw błędy, które zrobiłeś.
* Postaraj się zadośćuczynić za swoje złe uczynki, przeproś, wynagradzaj.
* Jeśli jesteś osobą wierzącą, spowiadaj się. Szukaj odkupienia.
* Przyznaj się do winy, jeśli faktycznie jest twoja.
* Miej bliską osobę, której możesz się zwierzyć. Gdy swoje winy zatrzymujesz tylko dla siebie, sprawiasz że nigdy cię nie opuszczą.
* Naucz się przepraszać.
* Dbaj o siebie.
* Gdy czujesz, że sam sobie nie poradzisz, skorzystaj z psychoterapii.