Europa w sercu miasta

Odwiedzający leżące nad brzegiem Dunaju i na granicy z Węgrami słowackie miasto Komárno czeka nie lada gratka. Na jednym z placów w samym sercu miasta znajdą się nieoczekiwanie w? Europie. W zabytkowej dzielnicy Komárna bowiem, w pobliżu deptaka, urządzony został wyjątkowo oryginalny i ciekawy plac Europy.
Historia jego powstania zaczęła się w lecie 1998 r., gdy niewielka grupka miejscowych zapaleńców przedstawiła publicznie projekt zagospodarowania centralnej części miasta i realizacji unikalnego dzieła urbanistyczno?architektonicznego. Po uzyskaniu aprobaty zainteresowanych i właściwych władz, przystąpiono do urzeczywistniania pomysłu.
23 lutego 1999 r. położono kamień węgielny pod budowę nowego rynku. W uroczystości wzięło udział, oprócz władz miasta i regionu, mnóstwo gości reprezentujących centralne władze państwowe Słowacji, korpus dyplomatyczny (m.in. ambasadorowie Angoli, Bułgarii, Czech, Grecji, Hiszpanii, Holandii, Islandii, Kuby, Polski, Rumunii, Węgier i Wielkiej Brytanii) oraz przedstawiciele Komisji Europejskiej i ONZ.
Już rok później (2000), na przełomie nowego tysiąclecia, zakończono pierwszy etap budowy i plac Europy udostępniony został społeczeństwu. I chociaż w chwili obecnej większość założeń projektu została już zrealizowana, to jednak plac nadal pozostaje miejscem budowy. Systematycznie, w miarę możliwości, uzupełniają go kolejne elementy i budynki.
Plac Europy jest unikalnym, oryginalnym dziełem budowlanym zaprojektowanym przez architektów z komarniańskiego atelier ?Europa?, którego realizację dogląda miejscowe towarzystwo społeczne ?Palatinus?. Na urządzonym na zapleczu ratusza i zabytkowej części miasta nowym placu o powierzchni 6500 m2, zbudowanych zostało dotychczas ponad czterdzieści oryginalnych budynków reprezentujących budownictwo i styl architektoniczny typowy dla poszczególnych krajów europejskich. Można więc nie ruszając się z miejsca, ujrzeć na własne oczy prawie całą Europę rozciągającą się od Wysp Brytyjskich po Ural, od Skandynawii po Morze Śródziemne. Na placu stoją budnyki typowe dla Walii, Szkocji, Irlandii i Anglii, krajów skandynawskich, krajów nadbałtyckich, krajów środkowoeuropejskich, krajów strefy śródziemnomorskiej, zachodniej i południowej Europy. Nie brak wśród nich nawet Watykanu. Budynki wykonane w oryginalnej wielkości są wielofunkcyjne. Parter tworzy część niemieszkalna przeznaczona na usługi. Na piętrach natomiast urządzono część mieszkalną z możliwością ewentualnego wykorzystania dla celów biurowych. Elewacje zawierają mnóstwo ciekawych elementów architektonicznych i detali rzemieślniczych typowych dla danego kraju. Ich kolor jest również kolorem charakterystycznym dla kraju, który reperezentują.
Na placu Europy już stoją domy z Islandii, Grenlandii, Walii, Szkocji, Irlandii, Anglii, Danii, Norwegii, Holandii, Fryzji, Belgii, Finlandii, Szwecji, Estonii, Łotwy, Litwy, Czech, Polski, Słowacji, Węgier, Austrii, Hiszpanii, Turcji, Portugalii, Watykanu, Malty, Włoch, Szwajcarii, Lichtenszteinu, Rumunii, Siedmiogrodu, Cypru, Krety, Grecji, Andory, Monako, Słowenii, Chorwacji, Dalmacji, Bośni i Hercegowiny, Niemiec i San Marino.
W budowie i planie są jeszcze domy z Białorusi, Ukrainy, Rosji, Francji, Luksemburga oraz krajów bałkańskich: Mołdawii, Serbii, Czarnogóry, Macedonii, Bułgarii i Albanii.
Dostęp do placu zapewniają bramy nazwane podobnie jak niektóre wieże, imionami monarchów, którzy odegrali wybitną rolę w historii Europy i zasłużyli się dla rozwój Komárna.
Z deptaka urządzonego na ulicy Mór Jókaia prowadzi na plac brama św. Władysława I (ok. 1080?1048), patrona Węgier. W niszy nad nią znajduje się prawie dwumetrowa postać króla w płaszczu królewskim, z mieczem i toporem bojowym, którym według legendy, rozbił skałę, z której wytrysnęło źródło a woda z niego ugasiła pragnienie jego wojów. Obok bramy św. Władysława jest też wejście podziemne do centrum handlowego ?Europálio? urządzonego pod powierzchnią rynku.
Zaraz za wspominaną bramą znajduje się ulica Śpiewającego Morza, która wiedzie do bramy św. Stefana (ok. 969?1038), pierwszego chrześcijańskiego i koronowanego władcy Węgier, urodzonego w pobliskim mieście Esztergom (Węgry). Kamienne postacie monarchy oraz jego żony, bł. Gizely (ok. 985?1060), księżniczki bawarskiej i królowej węgierskiej, spoglądają z nisz urządzonych w bramie domu watykańskiego od strony placu. Wspominany dom wieńczy na szczycie dach w kształcie symbolicznej korony św. Stefana. Na ścianach bramy umieszczone są reliefy przedstawiające pierwsze monety węgierskie bite przez św. Stefana.
Na plac Europy wstąpić też można z placu gen. Klapku lub od ulicy Župná bramą prowadzącą na dziedziniec wewnętrzny i park byłego pałacu rodu Zichy. Skraj niewielkiego parku określa jednocześnie granicę placu i jego ulicę Pograniczną z symboliczną bramą Macieja Korwina (1443?1490), króla węgierskiego z rodu Hunyady. Góruje nad nią postać wspominanego władcy węgierskiego umieszczona wraz z jego herbem w niszy domu siedmiogrodzkiego zbudowanego w stylu odpowiadającym czasu jego panowania.
Stąd już tylko kilka kroków po schodach ulicy Gwiazdy Polarnej do symbolicznej bramy Marii Teresy (1717?1780). Po przeciwnej stronie placu znajduje się brama Ludwika Wielkiego (1326?1382), w Polsce zwanego Ludwikiem Węgierskim, za którą widoczny jest dom polski oraz uliczka z domami skandynawskimi i krajów nadbałtyckich. Obok niej znajduje się następna brama, której patronuje Zygmunt Luksemburski (1368?1437).
Inna brama zwana bramą Kolomana Uczonego (ok. 1070?1116), króla i reformatora administracji na Węgrzech, łączy plac z jednym z sąsiadujących z nim dziedzinców. Pod domem angielskim urządzona została brama Beli IV (1206?1270), odnowiciela Węgier po inwazji mongolskiej (1241).
Oprócz bram ujrzeć można też wieżę Macieja Korwina i wieżę widokową umieszczoną pod dachem domu hiszpańskiego, z której podziwiać można panoramę placu i miasta. W planie budowy jest jeszcze wieża Zygmunta Luksemburskiego i minaretowa.
W środkowej części placu tryska fontanna Milenium. Obok niej znajduje się kopia autentycznej studni miejskiej istniejącej na Rynku Głównym do 1878 roku.
Centrum placu zajmuje dom niemiecki wykonany metodą tzw. fachówki, czyli fachwerku. Jego drewniany dach wieńczy wysoka drewniana wieża zegarowa i ruchoma metalowa chorągiewka z cyfrą ?2000?. Jedną ze ścian domu tworzy zachowany oryginalny mur synagogi, uzupełniony dwoma autentycznymi witrażami.
Malowniczy koloryt placu wynika z różnorodności kolorów elewacji domów i zastosowanych dodatków architektonicznych. Jedynym białym domem placu jest dom watykański. Biel symbolizuje bowiem cnotę, czystość i majestatyczność. Obok jasnougrowego domu walijskiego znajduje się jasnosiwy dom szkocki, jasnozielony dom irlandzki i bordowy dom angielski z bramą i rzeźbą Beli IV. Za nimi są jasne domy skandynawskie (Islandia, Grenlandia, Dania i Norwegia) i wykonane z czerwonej cegły budynki: holenderski i fryzyjski. Kontrastuje z nimi żółty dom belgijski, siwy fiński, jasnobrązowy estoński i bordowy szwedzki. W wąskiej uliczce stoi dom łotewski, litewski, czeski a na jej rogu jasnozielony dom polski. W innej części placu znajduje się jasnożółty dom słowacki, ozdobiony motywami tulipana i zwieńczony tzw. drzewem życia dom węgierski oraz dekorowany drewnem dom austriacki. Obok niego stoi wzorowany na architekturze islamu i dekorowany glazurowaną ceramiką dom hiszpański.
Oprócz wcześniej wspominanych rzeźb w niszach nad bramami, na placu ujrzeć można jeszcze cały panteon patronów Europy a wśród nich dostrzec postacie królów węgierskich: Beli III (1148?1196), Andrzeja II (1176?1235), Karola Roberta (1288?1342), Władysława I (1424?1444) znanego w Polsce jako Władysław III Warneńczyk, węgierskich bohaterów narodowych: Jana Hunyady (ok. 1387?1456), Lajosa Kossutha (1802?1894) oraz hrabiego Istvana Szécsényi (1791?1860), konstruktora słynnego Mostu Łańcuchowego w Budapeszcie.
Warto więc przejeżdżając przez Komárno zajrzeć na unikalny i oryginalny plac Europy.



Plac Europy ? widok ogólny


Dom niemiecki i fontanna


Dom hiszpański


Brat Słońce ? siostra Luna


Król Ludwik Wielki


Dom polski