Blondynki i dinozaury

Gigantozaur był największym mięsożernym dinozaurem, a największym dinozaurem wszech czasów był sejsmozaur
Grafika: SeismosaurusDB, źródło: Wikipedia

W kalendarzu świąt nietypowych najbliższy wtorek, 26 lutego daje nam do wyboru aż trzy okazje do świętowania.
Osoby, które lubią spać ? niekoniecznie w swoich łóżkach ? mogą obchodzić Dzień Spania w Miejscach Publicznych.
Panie, o których krążą dowcipy, mają swój Dzień Pozdrawiania Blondynek.
A ci, którzy lubią prehistoryczne gady, mogą obchodzić Dzień Dinozaura.
Chociaż każdy może dowolnie wybrać okazję, to, po wydarzeniach w kosmosie w miniony piątek, kiedy to około godziny 9.20 czasu miejscowego (4.20 czasu polskiego) nad terytorium Uralskiego Okręgu Federalnego oraz nad graniczącym z Rosją obszarem Kazachstanu doszło do destrukcji meteoroidu, którego części spadły na ziemię, większość wybierze obserwację nieba. Agencja Roskosmos poinformowała, że meteoroid, który rozpadł się nad Rosją na mniejsze kawałki, leciał z prędkością 108 tys. km/h. Przed wejściem do ziemskiej atmosfery ważył on około 10 ton. Dla ekspertów meteor wielkości autobusu był niewielki, dla ludzi na Ziemi informacja, że wyzwolił energię 20 bomb jądrowych, była przerażająca. Wieczorem tego samego dnia tuż obok Ziemi przemknęła asteroida 2012 DA14, wielkości połowy boiska piłkarskiego. Minęła ona naszą planetę tak blisko, że niektórzy obawiali się pomyłki astrofizyków w obliczeniach i oczekiwali na katastrofę, że ciało niebieskie z Ziemią się zderzy. Tor wyliczony był dokładnie i po zbliżeniu do powierzchni Ziemi na odległość zaledwie 27 tys. km, o godz. 20.25 obiekt zaczął się oddalać od Ziemi. Następnym razem w pobliżu Ziemi zobaczymy ją za 30 lat. Według eksperta NASA Don Yeomansa obiekty tej wielkości uderzają w Ziemię mniej więcej raz na 1200 lat.
Piątkowe wydarzenia w Rosji udowadniają, że kosmiczne zagrożenie naprawdę istnieje, bowiem nie wszystkie ciała niebieskie, zmierzające w kierunku Ziemi, można wystarczająco wcześnie odkryć. Nie każde ostrzeżenie o nim należy wkładać między przepowiednie Majów o końcu świata, który miał nastąpić w ubiegłym roku. Naukowcy uspokajają, że naprawdę katastrofalne zagrożenie z kosmosu jak to, które dotknęło obszar nad rzeką Tunguska na Syberii w 1908 roku, spotyka się tylko raz na kilka tysięcy lat. Natomiast taka katastrofa kosmiczna, jak ta, która miała doprowadzić do wyginięcia dinozaurów, zdarza się tymczasem raz na wiele milionów lat.
Era dinozaurów zaczęła się 225 milionów lat temu, by przez kolejne 160 milionów trwać na Ziemi. Miliony lat temu nasz świat wyglądał zupełnie inaczej niż dzisiaj ? niepodzielnie rządziły nim ogromne gady. Również klimat, rośliny i krajobraz znacząco odbiegał od tego, do którego jesteśmy przyzwyczajeni. Dinozaury pojawiły się, kiedy wszystkie kontynenty były ze sobą połączone w olbrzymi prakontynent, zwany Pangeą, a klimat był suchy i gorący. Za ich bezpośrednich przodków uważa się żyjące w środkowym triasie niewielkie drapieżne archozaury. Nierozstrzygnięty pozostaje spór uczonych, które z odkrytych dotąd prymitywnych triasowych archozaurów można już uznać za najstarsze dinozaury.
Dinozaury (Dinosauria ? z starogr. deinos ? straszny, potężny + sauros ? jaszczur) ? to grupa archozaurów (gadów naczelnych), które zdominowały ziemskie ekosystemy na ponad 160 mln lat. Pod koniec okresu kredy, około 65,5 mln lat temu, katastrofalne wymieranie skończyło ich dominację na lądzie na wszystkich kontynentach. Niemal wszystko, co możemy powiedzieć o dinozaurach, wiemy z informacji odczytanych z ich szkieletów i innych skamieniałości (tropów, odcisków części miękkich, koprolitów). Chociaż rzadko zdarza się znaleźć kompletny szkielet, to jednak nawet z ich poszczególnych fragmentów można zrekonstruować wygląd całego dinozaura.
Dinozaury miały cztery kończyny (tylne na ogół wyraźnie dłuższe od przednich, nie było to jednak regułą), zakończone pazurami, u niektórych grup roślinożerców przypominających tępe kopyta. Ciała wielu dinozaurów pokryte były łuskowatą, wodoszczelną skórą, u licznych teropodów stwierdzono w różnym stopniu rozwinięte pióra. Wszystkie nieptasie dinozaury miały zbudowany z kręgów ogon.
Spośród dinozaurów eksponowanych w muzeach, których szkielety odkopano w komplecie, najwyższym i najcięższym jest giraffatitan, znaleziony w Tanzanii w 1908 roku (pokazywany w Muzeum Przyrodniczym Uniwersytetu Humboldtów w Berlinie), ma 12 m wysokości. Prawdopodobnie zwierzę ważyło za życia od 30 do 60 ton.
Najdłuższy, 27 metrów, szkielet wystawiony w muzeum, należał do diplodoka. Został odkryty w Ameryce Północnej w stanie Wyoming i jest eksponowany w Muzeum Historii Naturalnej im. Carnegie?ego w Pittsburgu od 1907 roku.
Żadna inna grupa lądowych zwierząt nie może się z nimi równać. Największy słoń ważył 12 ton, a najwyższa żyrafa sięgała 7 m wysokości. Nawet największy lądowy ssak, wymarły bezrogi nosorożec indrikoterium o wysokości w kłębie do 6 m i mamut były karzełkami przy olbrzymich zauropodach. Jedynie nieliczne wodne zwierzęta zbliżają się do ich rozmiarów, a wieloryb płetwal błękitny przewyższa je, gdyż waży do 200 ton i mierzy 33,5 m długości.
65,5 mln lat temu wraz z większością dinozaurów wymarły niemal dwie trzecie innych organizmów żywych na Ziemi. Naukowcy nadal spierają się, co było przyczyną wymierania kredowego oraz jak długo trwało. Nie ma dowodów geologicznych i paleontologicznych, czy dinozaury wymarły w ciągu kilkuset lat czy kilku milionów lat. Uważa się, że przyczyna wymarcia dinozaurów powinna wyjaśniać także wymarcie w tym samym czasie innych grup organizmów, w tym morskich, m.in. amonitów. Najbardziej prawdopodobną teorią opisującą wymieranie dinozaurów jest hipoteza o uderzeniu w Ziemię planetoidy lub komety o średnicy powyżej 10 km. Dotychczas uważano, że jedynym śladem po uderzeniu w Ziemię meteorytu niosącego śmierć dinozaurom, jest krater na półwyspie Jukatan w Ameryce Środkowej. Najnowsze badania dowodzą, że podobny krater znajduje się na Ukrainie.
W 1980 r. zaproponowano teorię o zagładzie dinozaurów, spowodowanej uderzeniem w Ziemię olbrzymiego meteorytu. Wydawała się ona wielu naukowcom kontrowersyjna. Było tak do czasu, kiedy mierzący około 180 km szerokości i głęboki na 30 km krater uderzeniowy o nazwie Chicxulub został odkryty w Meksyku na Półwyspie Jukatan i pod wodami Zatoki Meksykańskiej. Powstał on na skutek uderzenia ciała o średnicy 12 km i masie 3 bln ton, poruszającego się z prędkością 20 km/s. Odkryto jeszcze kilka kraterów pochodzących najprawdopodobniej z tego samego okresu, m.in. krater Silverpit na dnie Morza Północnego i krater Bołtysz na Ukrainie. Istnieje hipoteza, według której z Ziemią zderzyła się kometa, rozerwana siłami pływowymi. Zidentyfikowano także krater Śiwa na dnie Oceanu Indyjskiego, większy niż struktura uderzeniowa na Jukatanie, być może utworzony przez uderzenie planetoidy o średnicy około 40 km. Uderzenie w Ziemię ciała o takiej wielkości uwolniłoby 1,45x1025 dżuli energii kinetycznej i doprowadziło do kilku anomalii geodynamicznych. Impakty, które wytworzyły kratery Chicxulub, Bołtysz i Śiwa, miały miejsce mniej więcej w tym samym czasie w różnych miejscach na kuli ziemskiej, i wraz z tworzeniem się w tym samym czasie wielkich pokryw lawowych (trap), tworzących płaskowyż Dekan w Indiach, miały dewastujący wpływ na klimat globalny i skutkowały katastrofami ekologicznymi. Mogły więc doprowadzić do wyginięcia nieptasich dinozaurów oraz wielu innych grup zwierząt na przełomie kredy i paleogenu.
Zebrał: erg