tygodnik opoczyński
Baza firm
 
Aktualności

 Azbest nie do pokonania

 
Wyrobów zawierających azbest nie produkuje się w Polsce od 1997 roku. Mimo to, szacuje się że w całej Polsce jest ich ponad 14 mln ton. Zgodnie z obowiązującym „Programem oczyszczania kraju z azbestu” ma on zniknąć w naszym kraju do 2032 roku. Ale jeśli będzie znikał w dotychczasowym tempie, będzie truł jeszcze przez 100 lat

Chociaż naukowcy już pół wieku temu udowodnili, że azbest jest szkodliwy dla zdrowia, jeszcze do niedawna jego stosowanie nie było ograniczone prawem. Zakaz produkcji wyrobów azbestowych obowiązuje w Polsce od 1997. Na dachach - i nie tylko - wciąż jest go jednak bardzo dużo.
W latach 60-80. azbest był w Polsce bardzo popularny. Był często używany w budownictwie ze względu na swoje unikalne właściwości chemiczne i fizyczne. Odporny na wysokie temperatury i działanie chemikaliów, lekki i stosunkowo tani - wydawał się doskonałym materiałem na pokrycia dachowe. Miliony ton azbestu łączono z cementem, a wyprodukowanym w ten sposób eternitem zastąpiono strzechę i papę. Eternit nie jest jednak jedynym materiałem zawierającym azbest - wykorzystywano go również do produkcji rur wodociągowych czy kanalizacyjnych.
Obecnie wiadomo, że azbest poważnie zagraża naszemu życiu i zdrowiu. Płyty eternitowe rozpadają się już po 20 latach, a rozpylane mikroskopijne włókna azbestowe po dostaniu się do płuc pozostają tam na zawsze. Podrażniając tkankę płuc i powodują ich zwłóknienie, czyli azbestozę. Powodują również raka płuc, krtani i międzybłonniaka opłucnej. Azbest dostaje się do naszego organizmu nie tylko poprzez wdychanie zanieczyszczonego nim powietrza, jego włókna wypijaliśmy także wraz wodą, jeśli do budowy wodociągów użyto zawierających azbest rur. Choroby wywołane przez włókna azbestowe ujawniają się często dopiero po 20-30 latach, dlatego konieczność jego usuwania wciąż bywa bagatelizowana, a wciąż obecny w naszym otoczeniu cichy zabójca działa niejako za naszym przyzwoleniem.
W wyniku przepisów z 1997 roku dotyczących zakazu stosowania wyrobów zawierających azbest oraz wycofywania azbestu z gospodarki w 2002 roku przyjęto „Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski”. Jednak w latach 2003-2007 jego realizacja koncentrowała się głównie na działalności informacyjnej, propagującej bezpieczne metody postępowania z użytkowaniem i usuwaniem wyrobów zawierających azbest, szkoleniu pracowników administracji publicznej, utworzeniu Ośrodka Referencyjnego Badań i Oceny Ryzyka Zdrowotnego Związanych z Azbestem.
Azbestu nie usunięto w tym okresie zbyt wiele. Z 15,5 mln ton wyrobów azbestowych znajdujących się w całym kraju w 2000 roku w 2008 roku pozostało około 14,5 mln ton. Dlatego w lipcu ubiegłego roku Rada Ministrów przyjęła nowy wieloletni program pod nazwą „Program oczyszczania kraju z azbestu na lata 2009-2032”, który uaktualnił i skorygował poprzedni program. Zakłada on oczyszczenie kraju z azbestu do 2032 roku, a co za tym idzie minimalizację negatywnych skutków zdrowotnych spowodowanych obecnością azbestu oraz likwidację szkodliwego oddziaływania azbestu na środowisko. Całkowity koszt realizacji programu w latach 2009-2032 szacuje się na około 40,4 mld zł. Planuje się, że w latach 2009-2012 usuniętych zostanie około 28% odpadów zawierających azbest (ok. 4 mln zton), w latach 2013-2022 około 35% odpadów (5,1 mln ton), w ostatnim okresie realizacji programu około 37% (5,4 mln ton).
Znowelizowany program wprowadził możliwość składowania odpadów azbestowych na składowiskach podziemnych oraz wsparcie dla wdrażania nowych technologii. Zakłada też opracowanie przepisów, które umożliwią egzekwowanie obowiązków nałożonych na podmioty fizyczne i prawne. Co ważne, program przewiduje też różne instrumenty dofinansowania demontażu, transportu i unieszkodliwiania wyrobów z azbestem. Jest to o tyle istotne, że obowiązek usuwania azbestu spoczywa na właścicielach budynków, w których się on znajduje. A koszty jego usuwania są ogromne.
Szacuje się, że łączny koszt demontażu, transportu i składowania 1 m2 wynosi 21 zł (dane dla gminy Opoczno przygotowane dla potrzeb gminnego projektu usuwania azbestu). Oznacza to, że pozbycie się azbestu ze średniej wielkości dachu domu jednorodzinnego o powierzchni 200 m2 kosztuje ponad 4 tys. zł. To jednak niewiele w porównaniu z kosztami nowego pokrycia dachowego, za które przy tej powierzchni dachu i użyciu np. blachodachówki trzeba już zapłacić co najmniej 20 tys. zł (koszty materiału i wykonania prac).
W naszym rejonie problem azbestu w większości przypadków wciąż jest traktowany po macoszemu. Gminy tłumaczą, że w ostatnich latach swoje działania, a także środki finansowe, skierowały na inne, pilniejsze zadania związane z ekologią. Rok 2032 wydaje się dla samorządowców na tyle odległy, że póki co, nie przywiązują do usuwania azbestu większej wagi. Choć obowiązujący program nakłada szereg obowiązków w tym zakresie, na terenie naszego powiatu tylko gmina Poświętne ma gotowy program usuwania wyrobów azbestowych. Rada gminy uchwaliła go w 2008 roku, a pozostałe gminy przystąpiły w tym roku do jego sporządzenia. Gmina Opoczno ma już gotowy projekt - obecnie trwa ocena jego oddziaływania na środowisko i najprawdopodobniej Rada Miejska przyjmie go na najbliższej sesji. Władze Drzewicy, Paradyża, Sławna i Żarnowa zapowiadają, że przyjmą gminne programy jeszcze w tym roku. Pozostałe w najbliższym okresie nie planują sporządzania programów. Niektórzy tłumaczą, że nie ma przepisów, które nakazywałyby gminom posiadanie takiego programu, inni twierdzą, że mają czas do końca tego roku, czy nawet do 2012 roku. W większości do przygotowania gminnego programu motywuje pogląd, że pozyskiwanie środków zewnętrznych na walkę z azbestem, które wkrótce mają się pojawić, będzie wymagało planu usuwania azbestu dla gminy.
Większość gmin, z mniejszą lub większą dokładnością, oszacowała ilość wyrobów azbestowych znajdujących się na ich terenie. Inwentaryzacje nie wszędzie są jednak aktualizowane, najczęściej są też przeprowadzane szacunkowo. Dlatego tak naprawdę nikt nie wie, ile azbestu wciąż pozostaje do usunięcia w naszym powiecie. W gminie Opoczno inwentaryzacja przeprowadzona na zasadzie wizji terenowej w kwietniu ubiegłego roku wykazała obecność wyrobów azbestowych na terenie 3.128 z 5.094 posesji (2.437 na wsi i 691 w mieście). Łącznie na terenie gminy zgłoszono ponad 951 tys. m2 eternitu, co daje (przyjmując za autorami programu dla gminy Opoczno, że 1 m2 płyty azbestowo-cementowej waży średnio 16 kg) ponad 15 tys. ton tego materiału. Aktualne dane podają również pracownicy gmin: Drzewica - 320 tys. m2, Sławno - ponad 250 m2 i Żarnów - ponad 238 tys. m2. Pozostałe gminy nie aktualizowały ilości wyrobów azbestowych od co najmniej 2008 roku i podały nam dane z tego okresu (a przecież w tym czasie część właścicieli wymieniła pokrycia dachowe). Mówią one o blisko 798 tys. m2 wyrobów azbestowych na terenie gminy Białaczów, blisko 300 tys. m2 w gminie Mniszków, ponad 166 tys. m2 w gminie Paradyż i ponad 282 tys. m2 w gminie Poświętne. W sumie w całym powiecie mamy więc około 3.305 tys. m2 wyrobów azbestowych. Przyjmując założenia zawarte w programie dla gminy Opoczno łączny koszt ich demontażu, transportu i składowania pochłonie blisko 70 mln zł.
Nie wiadomo ile wyrobów azbestowych w ostatnich latach usunięto w powiecie opoczyńskim. Takimi danymi dysponują tylko gminy Opoczno i Sławno, które jako jedyne w powiecie dofinansowują usuwanie wyrobów azbestowych. Obie przyjęły identyczne zasady - właściciele pokrywają koszty demontażu wyrobów, a gminy pokrywają koszty ich wywozu i utylizacji. Obie podpisały umowy ze specjalistycznymi firmami, które odbierają zdemontowany eternit i przewożą go na składowisko odpadów niebezpiecznych. Tym sposobem z terenu gminy Opoczno w latach 2006-2009 usunięto w sumie 338 ton materiałów zawierających azbest. Pociesza fakt, że można zauważyć w tym względzie tendencję rosnącą - w roku 2006 usunięto 30 ton, w 2007 już 63, w 2008 - 108 ton, a w 2009 - 137 ton groźnych materiałów. Tylko w ubiegłym roku z wnioskiem o dofinansowanie usunięcia eternitu zgłosiły się do Urzędu Miejskiego 64 osoby, gmina przeznaczyła na ten cel blisko 44 tys. zł. Gmina Sławno wspiera finansowo właścicieli usuwających azbest od 2008 roku. I tak w 2008 roku przeznaczyła 22,5 tys. zł na transport i utylizację ponad 23 ton, a w 2009 kosztem ponad 30 tys. zł dofinansowała usunięcie ponad 60 ton wyrobów azbestowych. Tu również można zauważyć, że coraz więcej osób decyduje się pozbyć eternitu z posesji. Nie jest to jednak tempo zadowalające - w gminie Sławno policzono, że azbestu uda się tu pozbyć za 42 lata, czyli 20 lat później niż zakłada program ogólnokrajowy.
W pozostałych gminach właściciele nieruchomości sami finansują całość kosztów związanych z usuwaniem wyrobów azbestowych. Niestety bywa, że nie mogąc liczyć na dofinansowanie, właściciele próbują chociażby ograniczyć koszty wymiany pokrycia dachowego. Niektórzy, bagatelizując szkodliwość azbestu, sami zabierają się za demontowanie eternitu. Najczęściej bez odpowiedniego przeszkolenia i środków technicznych. A to właśnie w trakcie nieprawidłowego usuwania do powietrza dostaje się najwięcej groźnych dla zdrowia włókien azbestu. Lepiej w ogóle go nie usuwać, niż robić to nieumiejętnie. Najgorsze, że zdjęty eternit bywa wykorzystywany np. do utwardzania wjazdów bądź ląduje na dzikich wysypiskach w lesie.


ebe   

Artykuł ukazał się w wydaniu nr 10 (661) z dnia 12 Marca 2010r.
 
Kontakt z TOP
Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Biuro ogłoszeń
oglotop@pajpress.pl

Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Dział reklamy
tel: 44 754 41 51

Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Redakcja
tel: 44 754 21 21
top@pajpress.pl
Artykuły
Informator
Warto wiedzieć
Twój TOP
TIT - rejestracja konta Bądź na bieżąco.
Zarejestruj konto »