tygodnik opoczyński
Baza firm
 
Historia

 2 Pułk Piechoty Liniowej Królestwa Kongresowego

 

W okresie 1815?1830 piechotę Królestwa Kongresowego tworzyły dwie dywizje, z których każda posiadała trzy brygady. W składzie pierwszej i drugiej brygady piechoty były po dwa pułki piechoty liniowej, w trzeciej dwa pułki piechoty lekkiej, czyli strzelców pieszych. Do piechoty zaliczano jeszcze formacje gwardii. Zakładano, że w warunkach wojennych pułk tworzyć będą trzy bataliony, każdy po osiem kompanii, z tego sześć fizylierskich (strzeleckich) oraz dwie doborowe, złożone z najlepszych żołnierzy ? jedna grenadierska (karabinierów) i jedna woltyżerska.
I tak batalion pierwszy tworzyła: pierwsza i druga kompania grenadierska i woltyżerska, 1, 2, 3 i 4 kompanie fizylierskie. W skład drugiego batalionu wchodziły: druga kompania grenadierska, druga kompania woltyżerska, 5, 6, 7 i 8 kompanie fizylierskie.
Jednym z pułków piechoty Królestwa Kongresowego był 2 Pułk Piechoty Liniowej (2 ppl), utworzony w 1815 roku. Wchodził w skład 2 brygady piechoty z 1 dywizji piechoty. Dowódcami tego pułku byli kolejno: płk Stefan Koszarski (od 20 stycznia 1815 r. ), płk Kazimierz Słupecki (w 1818 roku i od 1821 r. do 27 grudnia 1830 r.), ppłk Jan Hiż (zastrzelił się 25 stycznia 1831 r.), ppłk Władysław Płończyński (od 27 stycznia do 24 lutego 1831 r., kiedy poległ w boju pod Białołęką ? Grochowem), mjr Karol Żywult (od 25 lutego 1831 r.), ppłk Stanisław Rychłowski (od 28 lipca 1831 r.) i ppłk Antoni Gałczyński (od 1 sierpnia 1831 r.). W roku 1819 i 1820 na stanowisku dowódcy był wakat.
Dowództwo 1 dywizji oraz 2 brygady piechoty znajdowało się w 1830 roku w Rawie (woj. mazowieckie). Natomiast jeżeli chodzi o 2 Pułk Piechoty Liniowej to sztab pułkowy znajdował się w Końskich (woj. sandomierskie), które były równocześnie miejscem dyslokacji pierwszego batalionu. Stanowiskiem drugiego batalionu 2 pułku było Opoczno znajdujące się wtedy administracyjnie na obszarze województwa sandomierskiego. Dwie kompanie doborowe pułku stacjonowały w Warszawie, w pociejowskich koszarach.
Według stanu z 1 września 1830 roku z obozu pod Warszawą, kadrę 2 Pułku Piechoty Liniowej KK w sile 2 batalionów i liczebności 8 kompanii, tworzyło: 5 oficerów wyższych, 55 oficerów niższych, 160 podoficerów, 71 muzykantów, doboszy, trębaczy i fajfrów, 1671 żołnierzy, 5 oficerów niefrontowych, 89 niefrontowych innych stopni, czyli ogółem 2036 wojskowych. Oficerowie posiadali 27 koni. Pułk pochwalić się mógł wielokrotnym wyróżnieniem polskimi odznaczeniami wojskowymi: 3 krzyże kawalerskie, 38 złotych i 64 srebrne krzyże polskie).
Najważniejsze bitwy i potyczki, które stoczył 2 PPL KK podczas wojny polsko?rosyjskiej (1830?1831) to: 29 września 1830 r. Warszawa, w 1931 roku: 12 lutego Wiśniewo, 19 lutego Wawer, 24 lutego Białołęka, 25 lutego Grochów, 31 marca Wawer, 17 kwietnia Wronów, 18 kwietnia Kazimierz n. Wisłą, 16 maja Długosiodło, 20 maja Kołomyja ? Rutki, 21 maja Tykocin, 26 maja Ostrołęka, 15 czerwca Paprotnia, 6?7 września Warszawa.
W niedalekim Gowarczowie (właściwie w Baryczy k. Końskich) stacjonował do połowy lat 20 XIX wieku w miejscowych koszarach 3 Pułk Piechoty Liniowej, który później przeniesiony został do Radomia. Pułk ten trafił do literatury polskiej, Dzięki za wszystko i Leonowi Kruczkowskiemu i jego książce "Kordian i cham".

2 Pułk Piechoty Liniowej ? umundurowanie i uzbrojenie
Umundurowanie żołnierzy 2 Pułku Piechoty Liniowej Królestwa Kongresowego, w tym także dyslokowanego w Opocznie drugiego batalionu, ściśle określały obowiązujące regulaminy i przepisy wojskowe. Wydawane one były głównie w formie rozkazów naczelnego wodza armii Królestwa Polskiego, wielkiego księcia Konstantego Pawłowicza Romanowa.
W myśl nich piechota liniowa nosiła granatowe kurtki mundurowe z żółtymi wyłogami, zapinane na białe guziki z wygrawerowanym numerem pułku i z kolorowymi sukiennymi naramiennikami z wyciętym numerem dywizji podłożonym czerwonym lub żółtym suknem, w zależności od oznaczenia pułku. W przypadku żołnierzy 2 Pułku Piechoty Liniowej był to biały naramiennik z wyciętym numerem "1" (1 dywizja) na tle czerwonym.
Lejbiki (bluzy munduru) były białe sukienne, z dziewięcioma guzikami w jeden rząd (zostały skasowane w 1828 r.). Kołnierz i okrągłe wyłogi na rękawach były żółte, patki takie same jak przy kurtkach paradnych.
Spodnie sukienne białe, obcisłe. W okresie zimowym noszone były wraz z długimi, sięgającymi do kolan, sukiennymi kamaszami zapinanymi na 12 metalowych wypukłych guzików. Od 1826 roku wprowadzone zostały długie granatowe pantalony z żółtą wypustką. W okresie letnim natomiast ubierano białe płócienne czechczery (długie letnie spodnie z białego płótna) od ziemi do połowy łydek z 7 guzikami płóciennymi.
Wierzchnie okrycie tworzyły białe płaszcze zapinane na przodzie na sześć guzików mundurowych w jeden rząd. Kołnierz był wysoki, żółty, z białą wypustką, zapinany na haftki. Później, od 1823 r. wprowadzono płaszcze z płótna szaraczkowego. Nakryciem głowy był czarny filcowy kaszkiet, na którym umieszczona była biała metalowa blacha z orłem i tarczą z numerem pułku, wykonanym z żółtego metalu. Kordony (ozdobne sznury) były białe włóczkowe z takimi samymi dwoma kutasami spadającymi równo z ramieniem. W 1826 roku wprowadzono kiwery, czyli wyższe kaszkiety. Zamieniono również długie kordony na krótkie i skasowano girlandy umieszczone wokół kaszkietów.
Pompony wykonane były z włóczki. Ich kolor zależał od kompanii. I tak na przykład piechurzy ze stacjonującego w Opocznie drugiego batalionu 2 PPL KK posiadali na kiwerach następujące pompony: fizylierzy (strzelcy): w dolnej części granatowy, w górnej biały, woltyżerowie: w dolnej części granatowy, w górnej żółty.
Grenadierzy nosili wysokie włosiane kity, które podczas marszu przywiązywali u pochwy pałasza. Podpinki mieli białe metalowe, guziki początkowo z wybitą wypukłą gwiazdą, później gwiazdę zastąpił numer pułku. Kokardy białe włóczkowe. Umundurowanie dopełniał tornister wykonany ze skóry cielęcej z białymi pasami i umieszczony na nim wałek płócienny. Żołnierze przechowywali w nim różne drobiazgi.
W okresie późniejszym (1826 r.) doszło do zmiany pasów do tornistra i zamiast wałka płóciennego pojawił się futerał z czarnej ceraty, w którym był zawinięty płaszcz. W przypadku braku tornistra żołnierze nosili zawinięty płaszcz bez futerału na ładownicach. Do umundurowania należała blaszana feldflasza z białym rzemieniem. Żołnierze nosili też granatową furażerkę z lampasem i żółtą wypustką oraz z numerem kompanii z przodu (od 1826 r.).
Na kaszkiet dawano czarny futerał ceratowy, który przed 1824 r. posiadał litery i cyfry namalowane żółtą olejną farbą, oznaczające przynależność do poszczególnych kompanii. I tak cyfra 1 lub "2 GK" oznaczała pierwszą lub drugą kompanię grenadierską; cyfry 1, 2, 3, 4 ? kolejne kompanie fizylierskie a cyfra "1" lub "2 W" pierwszą lub drugą kompanię woltyżerską.
Poszczególne kompanie posiadały też felcechy z białej taśmy i różniące się od siebie kolorem kutasy, czyli ozdoby szmuklerskie z nici lub sznureczków w postaci pędzla, które u grenadierów były czerwone, u woltyżerów żółte a białe u podoficerów i muzykantów fizylierskich. Ładownicak, czyli patrontasz wykonana była z czarnej lakierowanej skóry. Mieściła 40 naboi. Grenadierzy i woltyżerzy nosili w ładownicach granat mosiężny o trzech płomieniach, fizylierzy o jednym płomieniu. Patrontasz miał też czarny ceratowy futerał oznaczony tak jak futerał na kaszkiet. Pas do patronasza i bandolier do pałasza lub pochwy na bagnet wykonany był ze skóry białej kredowanej.
Żołnierze uzbrojeni byli w karabiny skałkowe z mosiężnymi skuwkami. Początkowo były to karabiny francuskie wz. 1777 o kalibrze 17,5 mm, które z czasem zastąpiły, produkowane w Tule, karabiny rosyjskie wz. 1811 o kaliberze 17,78 mm. Grenadierzy, woltyżerowie, podoficerowie i muzykanci wyposażeni byli w pałasze (tasaki). Fizylierzy natomiast mieli bagnety i pochwy na bagnety umieszczone na bandolierach. Wyposażenie uzupełniała łopatka saperska. Flintpas i fandekel wykonane były z zabarwionej na czerwono skóry.
Umundurowanie podoficerów różniło się od żołnierzy tym, że mieli na kołnierzu i wyłogach rękawów kurtek paradnych srebrne galony. Kutasy u kordonów na kaszkiety były białokarmazynowe. Natomiast kity, podobnie jak u grenadierów, były czarne, z tą różnicą, że u góry były białe z czerwonym pionowym paskiem. Podchorążowie pułku piechoty wyróżniali się srebrnymi felcechami i galonami (naramiennikami) podoficerskimi.
Pułk uzupełniali muzykanci i dobosze, którzy mieli u kurtek paradnych białe włóczkowe taśmy z żółtym paskiem pośrodku na kołnierzach, rabatach, rękawach, wyłogach, połach i szwach na plecach. W kompaniach grenadierskich nosili czerwone kity. Podoficerowie nosili galony podoficerskie wraz z taśmą muzykancką uzupełnioną dodatkowo jeszcze jedną na szwie pośrodku pleców. Główny dobosz pułku zwany tamburmajorem miał na mundurze srebrne galony zamiast taśm. Przy każdym guziku był srebrny kutasik. Poza tym nosił srebrne szlify oficerskie, kordony i pompon na kaszkiecie. Na rękach nosił białe rękawiczki oficerskie. Symbolem tamburmajora była jego buława (laska).
Oficerowie umundurowani byli w granatowy frak z żółtymi wyłogami. Pod szlifami z taśmy srebrnej była podszewka z sukna w kolorze odpowiadającym kolorowi podszewki noszonej przez żołnierzy całej dywizji. W przypadku wchodzącego w skład 1 dywizji 2 PPL KK podszewka była czerwona. Nosili też granatowe surduty z żółtym kołnierzem i wyłogami rękawów, zapinanymi na 12 wielkich guzików mundurowych, umieszczonych z przodu w dwóch rzędach (2 rzędy po 6 guzików).
Do 1826 roku dolną część munduru oficerskiego stanowiły na co dzień szare spodnie sukienne z lampasami i żółtą wypustką noszone na wierzch butów. Od święta noszono natomiast białe sukienne spodnie paradne wsuwane w długie buty. Od 1826 roku jednak w miejsce opisanych rodzajów spodni wprowadzone zostały długie spodnie granatowe z żółtą wypustką oraz białe czechery dla oficerów niższych. Rok później (1827 r.) białe czechery, o tym samym kroju co spodnie granatowe, wprowadzono też dla oficerów wyższych. Do ubioru balowego nosili białe jedwabne pończochy i trzewiki. Okrycie wierzchnie stanowił płaszcz z peleryną.
Nakryciem głowy była na co dzień furażerka z daszkiem. Oficerowie nosili wykonany z ze skóry kaszkiet pokryty czarnym suknem, ze srebrnymi kordonami i pomponem. Biały blaszany orzeł na kaszkiecie posiadał pozłacany dziób i szpony. Kokarda była biała jedwabna. Opony ceratowe zastępował tekturowy kaszkiet oklejony ceratą. Przy tzw. małym mundurze noszono kapelusz z czarnym piórem.
Znakiem oficera i nieodłącznym elementem jego ubioru była szpada ze srebrnym felcechem przerabianym jedwabiem karmazynowym. Oficerowie pełniący służbę nosili ryngrafy z białym orłem, srebrne ? oficerowie młodsi i pozłacane oficerowie wyżsi. Oficerowie wyżsi i adiutanci w służbie konnej użyli siodeł angielskich z kapami na olstra do pistoletów pod które dawali czapraki granatowe z żółtym lampasem, z dwoma galonami srebrnymi po brzegach.
Oznaczenie stopni oficerskich do 1827 roku wg naramienników, czyli tzw. szlifów było następujące: pułkownik ? szlify gładkie z bulionami, podpułkownik ? szlify takie same jak pułkownik, ale z paskiem karmazynowym wzdłuż, major ? szlify jak pułkownik, lecz z dwoma równoległymi paskami wzdłuż, kapitan ? szlify gładkie bez bulionów, porucznik ? szlify takie jak kapitan, ale z jednym paskiem karmazynowym, podporucznik ? szlify jak kapitan z dwoma paskami karmazynowymi.
Chorągiew pułkowa miała dwa arszyny w kwadracie, w kształcie krzyża wojskowego granatowego koloru. Pośrodku chorągwi znajdował się orzeł biały ze szponami, z pozłoconym dziobem i koroną, na czerwonym polu otoczonym wieńcem laurowym. W rogach chorągwi umieszczone były cztery cyfry (inicjały) królewskie z koronami otoczone wieńcami laurowymi. Między ramionami krzyża były cztery pola dwukolorowe z kolorami w zależności od numeru pułku. Pułk 2 piechoty liniowej posiadał obie części białe. Rozmiar chorągwi wynosił 142x142 cm.



Żołnierze 2 Pułku Piechoty Liniowej



Chorągiew pułkowa 2 PPL KK (fot. internet)



Orzełek oficera 2 PPL KK (fot. internet)


Waldemar Ireneusz Oszczęda   

Artykuł ukazał się w wydaniu nr 13 (820) z dnia 29 Marca 2013r.
W dziale Historia dostępne są również artykuły:

    Pokaż pełny spis treści
     
    Kontakt z TOP
    Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Biuro ogłoszeń
    oglotop@pajpress.pl

    Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Dział reklamy
    tel: 44 754 41 51

    Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Redakcja
    tel: 44 754 21 21
    top@pajpress.pl
    Artykuły
    Informator
    Warto wiedzieć
    Twój TOP
    TIT - rejestracja konta Bądź na bieżąco.
    Zarejestruj konto »