tygodnik opoczyński
Baza firm
 
Warto wiedzieć

Dłuuugi karnawał

Trzy lata temu, w pierwszych dniach lutego, już kończyliśmy karnawał. W 2008 roku mieliśmy najkrótszy karnawał w tym stuleciu. Kiedy naprawdę zaczyna się karnawał? Bezpośrednio po Bożym Narodzeniu? Po Nowym Roku? A może dopiero od Trzech Króli? Zdania na ten temat są podzielone, ale w zasadzie nikt obecnie nie przywiązuje do tego większej wagi. Coraz powszechniejsza jest opinia, że inauguracja karnawału następuje na balu sylwestrowym.
Jedno jest pewne – karnawał nieodwołalnie kończy się we wtorek poprzedzający środę popielcową i Wielki Post. Data tego dnia jednoznacznie określa ostatki – ostatni dzień karnawału – każdego roku w innym terminie ze względu na ruchomą datę Wielkanocy. Trzy lata temu ostatki wypadły już 5 lutego, a Wielkanoc 23 marca. Był to najkrótszy karnawał w XXI wieku.
Jakby w rewanżu za tę niedogodność amatorzy karnawałowych szaleństw po trzech latach otrzymują rekompensatę – obecny karnawał jest jednym z trzech najdłuższych w tym stuleciu. Tegoroczny pożegnamy dopiero we wtorek, 8 marca, podobnie będzie za 84 lata. O jeden dzień więcej liczyć będzie karnawał w 2038 roku, kiedy to Wielkanoc świętować będziemy w ostatnim możliwym terminie, czyli 25 kwietnia.
Data świąt wielkanocnych nie była ustalona precyzyjnie aż do powszechnego soboru nicejskiego, który odbył się w 325 roku. Zgodnie z ustaloną wtedy definicją Wielkanoc przypada w pierwszą niedzielę po paschalnej pełni Księżyca. Definicja wydaje się być prosta. Do wyjaśnienia pozostaje termin „paschalna pełnia Księżyca”. W związku z tym, że Wielkanoc to święto religijne, pamiątka zmartwychwstania Chrystusa, trzeba odwołać się do ustaleń soboru nicejskiego i ich relacji do zjawisk astronomicznych. Na soborze wprowadzono pojęcie „kościelnej pełni Księżyca”, która oznacza przybliżone daty „astronomicznej pełni Księżyca”, wyznaczone przez ówczesnych astronomów. Astronomiczna pełnia Księżyca to moment, kiedy Księżyc znajduje się po przeciwnej stronie Ziemi co Słońce, czyli używając pojęć astronomicznych: jego długość ekliptyczna różni się o 180 stopni od długości ekliptycznej Słońca. Daty „kościelnej pełni Księżyca” zostały stabelaryzowane i do dziś są podstawą do obliczania daty Wielkanocy. „Paschalna pełnia Księżyca” to pierwsza „kościelna pełnia Księżyca” następująca po 20 marca danego roku. Stąd na podstawie znajomości daty „paschalnej pełni Księżyca” wyznaczamy datę Wielkanocy z podanej już definicji. Począwszy zatem od roku 326 n.e. Wielkanoc nie jest wyznaczana przy użyciu daty równonocy wiosennej i nie ma z nią bezpośredniego związku, wbrew obiegowej opinii, że Wielkanoc wypada w pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej, astronomicznej pełni Księżyca. Jest to błędna, chociaż powszechnie funkcjonująca, definicja.
Ważną jest rzeczą, aby zdawać sobie sprawę z tego, że astronomiczna pełnia Księżyca następuje w dwóch różnych dniach na kuli ziemskiej. Dzieje się tak dlatego, że obrót Ziemi wokół osi (z zachodu na wschód) następuje w ciągu 24 godzin, więc jeśli np. w Polsce będzie godzina 8.00 rano w niedzielę, 24 kwietnia 2011 r., wtedy na Hawajach będzie godz. 20.00, ale dnia poprzedniego, czyli w sobotę, 23 kwietnia 2011 r. Jednakże Wielkanoc ma miejsce tego samego dnia na całej kuli ziemskiej, czyli np. 24 kwietnia br., w niedzielę, ponieważ jej datowanie oparte jest nie na astronomicznej, lecz na paschalnej pełni Księżyca, której data jest taka sama dla całej Ziemi. Data paschalnej pełni Księżyca może różnić się od daty astronomicznej pełni Księżyca nawet o trzy dni, więc przy obliczeniach daty Wielkanocy musimy używać pojęcia paschalnej pełni Księżyca.
Z podanej definicji datowania wnosimy, że niedziela wielkanocna może wypaść najwcześniej 22 marca, a najpóźniej 25 kwietnia. Pierwszy przypadek następuje wówczas, gdy kościelna pełnia Księżyca ma miejsce 21 marca w sobotę. Czyli paschalna pełnia Księżyca ma miejsce 21 marca, a najbliższa niedziela po niej wypada 22 marca, stając się niedzielą wielkanocną. Najbliższa taka sytuacja będzie miała miejsce w roku 2285 (sic!). Podobnie, drugi przypadek ma miejsce, gdy kościelna pełnia Księżyca wypada 20 marca, w sobotę. Wtedy kolejna pełnia wypada 18 kwietnia w niedzielę (29 dni po poprzedniej), co daje nam Wielkanoc dopiero 25 kwietnia.
Nieco to skomplikowane pojęciowo, zostawmy więc rozważania na ten temat dociekliwym badaczom. Przed nami jeszcze cały miesiąc karnawałowych swawoli. Szkoda czasu na wgłębianie się w algorytmy obliczania dat Wielkanocy. Pamiętajmy jednak o przestrodze zawartej we fraszce sprzed lat:

Jaki był ten karnawał? Oj, długi…
A co po nim zostało? Oj, długi!


erg   
W dziale dostępne są również artykuły:

 
Kontakt z TOP
Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Biuro ogłoszeń
oglotop@pajpress.pl

Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Dział reklamy
tel: 44 754 41 51

Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Redakcja
tel: 44 754 21 21
top@pajpress.pl
Artykuły
Informator
Warto wiedzieć
Twój TOP
TIT - rejestracja konta Bądź na bieżąco.
Zarejestruj konto »