Żarna mielą emocje

Większość ludzi pragnie wygrać fortunę na loterii. Jednocześnie z trwogą myślimy o nieszczęściach, np. wypadku samochodowym lub kalectwie. Czy jednak naprawdę powinniśmy lękać się złych wydarzeń i czekać na dobre wierząc, że od nich zależy nasze szczęście? Wiele badań psychologów pokazuje, że i nadzieje i obawy są zdecydowanie na wyrost?

Szczęście i pech
Gdyby zewnętrzne wydarzenia miały decydujący wpływ na nasz dobrostan psychiczny, to porównując ludzi, którym przytrafiło się coś bardzo dobrego (np. wygrana na loterii) z tymi, którzy mieli pecha (np. wypadek samochodowy), musielibyśmy zauważyć różnice w samopoczuciu.
Jedne z najsłynniejszych badań, które przyjęły taki właśnie schemat rozumowania polegały na porównywaniu poczucia szczęścia u ludzi, którzy wygrali fortunę z tymi, którzy ulegli częściowemu paraliżowi po wypadkach samochodowych. Pierwsze i drugie wydarzenia były nieoczekiwane i oba na pewno przewróciły do góry nogami całe życie owych ludzi. Ale czy odmieniły też ich samopoczucie i stan wewnętrzny?

Hedonistyczne młyny
W sześć miesięcy po przeżyciu owych dramatycznych wydarzeń różne miary dobrostanu psychicznego w obu grupach były bardzo podobne! Okazało się, że szczęściarze wcale nie byli bardziej szczęśliwi ? i to zarówno w porównaniu z tymi, którzy nic nie wygrali jak i tymi, którym przydarzyło się kalectwo! A ci, którzy zostali okaleczeni nie różnili się poziomem dobrostanu psychicznego od innych ludzi, także od szczęściarzy, wygrywających fortunę.
To bardzo dziwne odkrycie! Wygląda na to, że wydarzenia działają na nas tak, jak kamień rzucony w gładką taflę jeziora ? na chwile mącą wodę, wydają się wiele zmieniać, ale wkrótce wszystko wraca do pierwotnego stanu.
Aby wyjaśnić dlaczego tak się dzieje, psycholodzy mówią o emocjonalnych żarnach albo hedonistycznym młynie, który przemieli zarówno złe jak i dobre wydarzenia na dobrostan psychiczny. Chodzi o to, że ważna zmiana życiowa, niezależnie od swojej jakości, odmienia życie, ale też sposób myślenia o nim. Np. wzbogacenie się sprawia, że człowiek żyje w lepszych warunkach, ale też zaczyna porównywać się z innymi ludźmi, odczuwać inne potrzeby itp. To trochę tak jak z dzieckiem, które urosło 5 centymetrów, ale w tym samym czasie wszystkie inne dzieci urosły tyle samo ? sytuacja wydaje się więc bez zmian.
Naturalnie, u poszczególnych ludzi konkretne zdarzenie może podziałać inaczej, jednak większość z nas szybko adoptuje się zarówno do tych dobrych jak i tych złych wydarzeń. Dowodzi tego mnóstwo badań nad osobami, które straciły wzrok, zapadły na artretyzm, dowiedziały się, że są chore na raka, wygrały fortuny itp. Po pewnym czasie wszystko wraca do pierwotnego stanu i czujemy się umiarkowanie szczęśliwi.

Gdzie szukać szczęścia?
To badanie sugeruje mimochodem jeszcze inną ciekawą myśl. Być może łudzimy się wierząc, że zmiana zewnętrznej sytuacji może trwale odmienić nasze samopoczucie? To nie przemiany zewnętrznej sytuacji, ale przemiany naszej psychiki sprawiają, że zmienia się ?stan szczęścia?. Być może jest coś niezwykle mądrego w powiedzeniu Choćbyś cały świat pozyskał, a na duszy swojej szkodę poniósł, nic nie pozyskałeś?