ks. dr Julian Młynarczyk - niezwykły kapłan i wychowawca ziemi opoczyńskiej

Autorka wystawy, dr Agnieszka Zarychta?Wójcicka, dzięki pomocy Zgromadzenia Sióstr Służek Najświętszej Marii Panny w Mariówce wybrała ze zbiorów tamtejszego archiwum najcenniejsze dokumenty ukazujące życie ks. Juliana Młynarczyka. Te pamiątki to skarby kultury przeszłości związane z "oazą oświaty", czyli szkołami funkcjonującymi w Mariówce. Eksponaty z dużą pieczołowitości i znawstwem przygotowały oraz udostępniły muzeum s. archiwistka Janina Cyburt i bibliotekarka s. Elżbieta Chodkiewicz.
Prezentowane na wystawie dokumenty ukazują postać niezwykłego kapłana ziemi opoczyńskiej, gdyż przed II wojną światową miejscowości: Mariówka, Smogorzów, Przysucha, z którymi związany był ks. Julian Młynarczyk, należały do powiatu opoczyńskiego.
Ks. Julian Młynarczyk urodził się 12 kwietnia 1882 r. w Wąchocku. Pochodził ze średniozamożnej rodziny chłopskiej. Jego rodzicami byli Antoni i Bronisława z Łyżwińskich.
W latach 1890?1894 uczęszczał do szkoły powszechnej w Wąchocku. Od 1894 do 1898 r. kształcił się w Seminarium Duchownym w Sandomierzu. Święcenia kapłańskie przyjął 20 listopada 1904 r. Następnie pełnił obowiązki kapelana bpa Stefana Aleksandra Zwierowicza. 17 sierpnia 1905 r. otrzymał nominację na wikariusza parafii w Klimontowie. Obowiązków tych jednak nie podjął, gdyż został skierowany do Rzymu na studia z zakresu prawa kanonicznego i teologii moralnej. W 1907 r. na Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie uzyskał stopień doktora prawa kanonicznego. Po powrocie do kraju pełnił obowiązki wikariusza katedralnego, notariusza kurii i sądu biskupiego, kapelana więziennego oraz wikariusza parafii Najświętszej Marii Panny w Sandomierzu. Wyróżniał się głęboką wiarą, gorliwością oraz niespotykanym duchem apostolskim. We wrześniu 1909 r. został mianowany profesorem Seminarium Duchownego w Sandomierzu, a następnie jego wicerektorem.
Po wybuchu I wojny światowej wraz z innymi profesorami opuścił Sandomierz i zamieszkał u przyjaciela w Drzewicy, a potem w Mariówce. Pobyt w Mariówce zainspirował ks. Młynarczyka do dalszych działań duszpasterskich i oświatowych. Wraz z zarządem Zgromadzenia Sióstr Służek Najświętszej Marii Panny Niepokalanej rozpoczął budowę ochronki i szkoły ochroniarskiej. W tym czasie opracował "Pogadanki religijne z małymi dziećmi w kościele, w domu, w ochronie", które zostały wydane przez ministerstwo w kilkunastu tysiącach egzemplarzy. Ks. Julian Młynarczyk latach 1916?1919 był także kanclerzem kurii biskupiej, a od 1919 r. do 1922 r. prefektem w Państwowym Seminarium Nauczycielskim w Sandomierzu oraz kanonikiem generalnym kapituły sandomierskiej.
W sierpniu 1922 r. zrezygnował ze wszystkich prac pełnionych w Sandomierzu i przeniósł się na stałe do Mariówki, przyjmując obowiązki kapelana i spowiednika w Zgromadzeniu Sióstr Najświętszej Marii Panny Niepokalanej. Z ogromną pasją i poświęceniem kontynuował rozbudowę gmachów szkolnych wznoszonych na terenie Mariówki. Z inicjatywy ks. Młynarczyka otworzone zostało w 1921 r. w Mariówce Seminarium Nauczycielskie Żeńskie, którego w roku szkolnym 1929/1930 został dyrektorem. Od 1922 r. Zgromadzenie Sióstr Służek Najświętszej Marii Panny Niepokalanej występowało pod nazwą Towarzystwo Kulturalno?Oświatowe "Samopomoc". Dzięki staraniom księdza Towarzystwo "Samopomoc" 13 stycznia 1933 r. otrzymało także zezwolenie na otwarcie Żeńskiego Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego. W obu tych szkołach ksiądz oprócz wykonywania prac administracyjnych, nauczał także religii.
Halina Irena Szumił w książce "Nauczyciel życia. Ks. Julian Młynarczyk 1882?1950" napisała o księdzu następujące słowa: Całą duszą był oddany młodzieży, dla której dobra gotowy był poświęcić wszystko. Miał w sobie dużo taktu pedagogicznego. [?] rozumiał dobrze młodzież, podchodził do niej z wiarą, dopomagał jej w wyszukiwaniu i rozwijaniu tego, co jest w duszy ludzkiej szlachetne i dobre. Odznaczał się przy tym wielką skromnością i pokorą.
26 lipca 1927 r. otrzymał nominację na wizytatora nauki religii w Prywatnym Gimnazjum Żeńskim im. Marii Konopnickiej, Seminarium Nauczycielskim Żeńskim i Męskim oraz siedmioklasowej szkole powszechnej im. Tadeusza Kościuszki i Jana Kochanowskiego w Radomiu. W dowód uznania za pełną poświęcenia pracę oświatową w 1928 r. został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi. W czerwcu 1934 r. nie przyjął stanowiska dziekana i proboszcza parafii św. Michała w Ostrowcu Świętokrzyskim, gdyż pragnął pozostać w Mariówce. Dzięki staraniom księdza w Mariówce funkcjonowała już wówczas drukarnia, elektrownia i piekarnia. W budynkach szkolnych znajdowały się dobrze wyposażone gabinety, pracownie oraz bogaty księgozbiór biblioteczny.
Wybuch II wojny światowej przerwał normalną pracę szkół i instytucji kulturalno?oświatowych. W tych trudnych czasach ks. Młynarczyk w domu generalnym Zgromadzenia Sióstr Najświętszej Marii Panny Niepokalanej w Mariówce ? Smogorzowie zorganizował tajne komplety dla dzieci i młodzieży z okolic oraz z rodzin wysiedlonych. W czasie okupacji Mariówka znalazła się na terenie Generalnej Guberni, której władze niemieckie ograniczyły funkcjonowanie polskich szkół, głównie ogólnokształcących i wyższych. Pozwalały natomiast na funkcjonowanie niższych szkół zawodowych, nastawionych wyłącznie na kształcenie praktyczne. Istniejąca w Mariówce Prywatna Żeńska Szkoła Przysposobienia w Gospodarstwie Rodzinnym I stopnia (działająca od września 1938 r. do wybuchu II wojny światowej) mogła wznowić działalność od października 1939 r. W 1940 r. zmieniono nazwę szkoły na Prywatna Szkoła Gospodarstwa Domowego, która kształciła w cyklu jednorocznym wyłącznie w zakresie przedmiotów zawodowych.
Od 3 września 1943 r. w Mariówce rozpoczęła także działalność Roczna Szkoła Przysposobienia Krawiecko?Bieliźniarskiego, która została przekształcona w roku szkolnym 1944/1945 na 3?letnią Szkołę Krawiecko?Bieliźniarską niższego typu, przygotowującą dziewczęta do pracy w zakresie krawiectwa damskiego i dziecięcego.
Uczennice tych szkół również przerabiały w konspiracji program ogólnokształcącej szkoły średniej. Na kompletach ks. Młynarczyk uczył religii, języka łacińskiego, a także był głównym opiekunem młodzieży i duszą tej szkoły. W 1940 r. zorganizował opiekę nad wysiedlonymi i tajne nauczanie dla ich dzieci oraz dożywianie we współpracy z Polskim Komitetem Opiekuńczym w Tomaszowie Mazowieckim pod patronatem Rady Głównej Opiekuńczej. W czerwcu 1943 r. z inicjatywy księdza, w warunkach pełnej konspiracji, przeprowadzono egzaminy maturalne, a w 1944 r. zorganizowano tajny kurs dla wychowawczyń przedszkoli. Z inicjatywy ks. Młynarczyka w marcu 1945 r. powstało koedukacyjne Gimnazjum i Liceum w Mariówce, jednak ze względu na pogarszający się stan zdrowia 25 lutego 1946 r. zrzekł się funkcji dyrektora tych szkół.
W całym swoim życiu ks. Julian Młynarczyk cały sercem angażował się w działalność wychowawczo?oświatową, pracę pisarską i duszpasterską. Był propagatorem organizacji religijnych, opiekunem grupy literackiej i redaktorem czasopisma "Brzask". Spuścizna pisarska ks. Młynarczyka z lat 1900?1950 liczy 62 prace drukowane i 65 niepublikownych. Twórczość ta adresowana była do dzieci, młodzieży, dorosłych oraz do członkiń Zgromadzenia Sióstr Służek Najświętszej Marii Panny Niepokalanej.
Ks. Julian Młynarczyk zmarł 23 grudnia 1950 r. w szpitalu Dzieciątka Jezus w Warszawie. Msza święta żałobna odprawiona została w kościele parafialnym w Smogorzowie, zaś mowę pogrzebową wygłosił bp Franciszek Jop. Ks. Julian Młynarczyk pochowany został 28 grudnia 1950 r. na cmentarzu w Smogorzowie?Mariówce.
Na marmurowym grobowcu wyryte zostały słowa: "Miły Bogu i ludziom, którego pamięć jest w błogosławieństwie (Syr 45,1) ? za serce, trudy, poświęcenie ? Mariówka".
Ks. Julian Młynarczyk jest przykładem człowieka wielkiego sercem i duszą, wspaniałego duszpasterza i wychowawcy, organizatora placówek oświatowych w małym zakątku ziemi opoczyńskiej.
We współczesnych czasach ? bardzo nowoczesnych, a jednocześnie pełnych zagubienia i chaosu tradycyjnych wartości, utraty wiary w mądrość, piękno i prawdę, w czasach, gdy zapomnieniu ulegają autorytety i ideały naszych przodków, gdy w mit przechodzą hasła patriotyzmu uczciwej pracy i nauki, warto powrócić do postaw oraz wartości tak pięknych i szlachetnych, jakie preferował w nauczaniu oraz wychowaniu młodzieży ks. Julian Młynarczyk.