tygodnik opoczyński
Baza firm
 
Opoczno

 Tajemnice ukryte w nazwach cz. XXIV

 
5 kilometrów od Opoczna oddalona jest malownicza wioska o wdzięcznej nazwie ? Zameczek. Pierwotnie nazywana Damujowicami w XII wieku należała do rozległych posiadłości Piotra Dunina herbu Łabędź, ożenionego z Marią, ruską księżniczką, siostrą małżonki Bolesława Krzywoustego. Skąd pochodzi nazwa tej miejscowości i jakie interesujące obiekty zabytkowe się w niej zachowały, dowiecie się z kolejnego artykułu z cyklu

Przed XV wiekiem, Zameczek był ściśle związany z Sołkiem i Wygnanowem. Pierwotnie tworzył z nimi jedną całość, z której z czasem wyodrębniły się osobne jednostki topograficzne, pełniące różne funkcje. Zameczek był siedzibą właściciela i administracji dworskiej i na jego usługach pozostawała ludność Wygnanowa. Sołek natomiast stanowił środek parafialny. Pierwotnie te trzy miejscowości nosiły nazwę Damujowice i były odwiecznym gniazdem rodu Strzemboszów. Jako odrębne jednostki występują w połowie XV wieku.
W 1354 roku właścicielem wsi był Pietrasz, syn Krystyna Dunina. W tym czasie należały do niego także dwie Wole, Trzebina, Krzczonów, Ruszkowice i część Przystałowic. W 1453 roku Zameczek wraz z Wygnanowem, Skrzynnem Wielkim i Żelazowicami stał się własnością Jana Dunina, zwanego Mszczujem. Wieś była także wzmiankowana w 1574 roku, gdy prepozyt krakowski Piotr Przerębski, skwitował swoją siostrę Annę Sarnowską z sum zapisanych na dobrach Damujowice i Wygnanów.
W XVII wieku wieś przeszła do rodziny Strzęboszów, później Potockich, a następnie Drużbackich. W 1615 roku dobra przejmuje Filip Strzembosz, dziedzic. W XVIII wieku Zameczek należał do rodziny Potockich. W 1806 roku od Stanisława i Józefa Potockich kupili go Józef i Anna de Gorszt?Drużbaccy. W 1817 roku był tu dwór, folwark, młyn, tartak, browar, kuźnia, drewniana karczma oraz duże gospodarstwo rybne. W 1881 roku majątek kupił August de Gorszt?Drużbacki. W 1931 roku majątek odziedziczyli jego synowie Feliks i Ignacy.
Dawniej mieściło się tu także Państwowe Gospodarstwo Rolne. W Zameczku zachowało się kilka interesujących obiektów zabytkowych. Najbardziej interesujące są pozostałości dawnego zamku, któremu miejscowość zapewne zawdzięcza swoją nazwę. Jego istnienie potwierdzają dokumenty z 1453 roku. Zamek ten wzniesiono znacznie wcześniej i prawdopodobnie pełnił on funkcję strażnicy na zachodnich rubieżach kasztelanii skrzyńskiej. Stał nad brzegiem Drzewiczki, na niewielkim wzniesieniu, otoczony fosą i nasypem. Mury zamku były wzniesione z granitu i piaskowca, strzegły go cztery baszty. W czasie potopu, w 1655 roku zniszczyli go Szwedzi, wówczas zginęła jego cała załoga. Zaczął niszczeć. W 1939 roku istniała jeszcze dwukondygnacjowa baszta i dwie armatki, ale do dziś zachowały się tylko podziemia.
Na rzece Drzewiczce niegdyś znajdował się młyn wodny zbożowy, jednopiętrowy, murowany i poruszany turbiną. Urządzenie do mielenia składało się z walców, jagielnika i perlaka, wodne ? z drewnianego jazu, pogródki i turbiny. Całość była czynna do 1965 roku. Obok młyna znajdował się tartak wodny o jednym traku, który został odbudowany w 1929 roku. Był poruszany, razem z elektrownią, osobną turbiną. Pracował do II wojny światowej.
W Zameczku zachowały się także resztki dawnego dworu parterowego, który znajdował się nad wielkim stawem, tuż obok drogi bitej. Został wzniesiony w końcu XVII wieku przez Marcina i Filipa Strzemboszów. W XVIII i XIX wieku uległ przebudowie. Usytuowany był na wydłużonym prostokącie. Jego główna część była drewniana, a przybudówki murowane. Posiadał łamany dach, kryty gontem. Od północy przylegała do dworu murowana oficyna z naczółkowym dachem. W pobliżu budynku znajdował się park o powierzchni około czterech hektarów. Znajdowały się w nim stare modrzewie, dęby, lipy, klony oraz aleja grabowa. Obecnie posesja ta stanowi własność prywatną.
Nieopodal wsi znajduje się przydrożna kapliczka z drugiej połowy XIX wieku. Mieszczą się tutaj także prywatne stawy rybne na rzece Drzewiczce.


Nal   

Artykuł ukazał się w wydaniu nr 13 (820) z dnia 29 Marca 2013r.
 
Kontakt z TOP
Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Biuro ogłoszeń
oglotop@pajpress.pl

Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Dział reklamy
tel: 44 754 41 51

Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Redakcja
tel: 44 754 21 21
top@pajpress.pl
Artykuły
Informator
Warto wiedzieć
Twój TOP
TIT - rejestracja konta Bądź na bieżąco.
Zarejestruj konto »