Tajemnice ukryte w nazwach cz. LXXXIII

Pierwsze wzmianki na temat Daleszewic pochodzą z XV wieku. Z materiałów historycznych wynika, że w XVII wieku należały do rodziny Załuskich herbu Junosza. W XIX wieku dostały się w posiadanie rodziny Makowskich.
Według danych statystycznych, w 1827 roku w Daleszewicach było 26 domów i 207 mieszkańców. W latach 1975?1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa piotrkowskiego.
Onomastycy zgodnie twierdzą, że nazwa tej miejscowości zalicza się do grupy patronimicznych. Jedni są zdania, że nomenklatura Daleszewic pochodzi od imienia Dalesza lub Dalesz. Te nazwy osobowe są zaś pochodnymi imion złożonych, popularnych dawniej: Dalebor, Dalegor, Dalestryj albo Dalemir.
Nazwa Daleszewice pierwszy raz pojawiła się w materiałach onomastycznych w 1372 roku i wówczas brzmiała ona Dallessouicz. W 1398 roku zapisywano ją jako Dalesseuicze albo Daleschowycze, a w 1508 roku obowiązywała postać Dalyeszowycze. W 1520 roku tę miejscowość notowano jako Daleschevicze, a w 1577 pojawiła się forma Dalieszowicze. W 1880 roku obowiązuje zapis Daleszowice, który w 1969 roku osiąga postać Daleszewice.
W nazwie dostrzega się kilka procesów językowych, które zaszły w języku polskim na przestrzeni wieków. Zaznaczyło się tu wahanie sufiksów ?ew, ?ow, które nastąpiło po spółgłosce pierwotnie palatalnej. W Polsce występuje wiele nazw miejscowych, pochodzących od podstawy imiennej Dal?. Są to np.: Daleszów, Daleszkowice, Dalewice i Dalików. Często dostrzega się podobieństwo w tego typu nazwach, np. Daleszyce i Daleszewice. Wahanie Daleszowice/Daleszyce stanowi odbicie mieszania się przyrostków ?owice i ?ice w średniowieczu.
Niektórzy mieszkańcy wioski, posługujący się jeszcze gwarą opoczyńską, swoją wioskę nazwą Dalisewicami, a wszystko co z nią związane będzie daliśoskie. Pierwszy proces, który dostrzegamy, to ? ogólnie mówiąc ? zastąpienie e przez i. Fachowo nazywa się to e? pochylonym, kontynuującym dawną samogłoskę długą e. Proces ten może się też utożsamiać przy podwyższeniu (zwężeniu) artykulacji do i lub y, a przy obniżeniu (rozszerzeniu) do e jasnego. Gdy się uważniej wsłuchamy w gwarową artykulację tego wyrazu, usłyszymy dźwięk pośredni między e, i oraz y. Na Kujawach, w środkowej części łódzkiego, we wschodniej części kieleckiego wraz z Lubelszczyzną pochylone e? wymawiane jest jako y po spółgłoskach twardych, a jako i po miękkich: syr, ale śnig, bida. Pod wpływem tego zawiłego dość procesu, mieszkańcy Daleszewic posługujący się gwarą opoczyńską, swoją wioskę nazywają Dalisewicami.
Bardzo ważnym procesem i najłatwiej chyba zauważalnym przez wszystkich zainteresowanych gwarami opoczyńskimi, dostrzeganym w gwarowych formach dotyczących nazwy Daleszewice, jest mazurzenie. To nic innego jak zastąpienie sz, cz, rz, dż przez s, c, z i dz, stąd w naszym regionie nie tylko: Dalisewice, ale także: skoła, zycie, cepek, itp. Zbliżonym procesem, dostrzeganym w omawianej przez nas nazwie w gwarowej postaci jest tzw. siakanie, czyli zastąpienie sz przez ś. Stąd forma daliśoskie zamiast daleszowskie. Spostrzegawczy zapytają zapewne dlaczego nie daleszewickie? Otóż rzeczywiście, tak brzmi prawidłowa postać tego przymiotnika, jednak gwarowa forma ściśle nawiązuje do uproszczonej formy, która jest odbiciem wspomnianego wyżej mieszania się przyrostków ?wice i ?ice a w konsekwencji tworzenia się form Daleszyce i Daleszewice przed wielu laty. Nic nie poradzimy na to, że gwara opoczyńska lubi upraszczać i zastępować.