tygodnik opoczyński
Baza firm
 
Aktualności

 Referendum - władza w naszych rękach

 
W ostatnich latach referendum stało się popularnym narzędziem do próby zmiany władz samorządowych. Przed takim sprawdzianem stoi obecnie prezydent Warszawy, Hanna Gronkiewicz?Waltz. O krok od referendum w tym roku było też i u nas, w gminie Żarnów, gdzie inicjatywę zwołania referendum po nieudzieleniu wójtowi absolutorium rozważała Rada Gminy


Referendum to obok wyborów druga forma sprawowania przez obywateli władzy w sposób bezpośredni przewidziana w polskiej konstytucji. O ile jednak w wyborach powołujemy władze, w drodze referendum ostatnio najczęściej je odwołujemy. Plebiscyt umożliwia mieszkańcom wyrażanie swej woli we wszystkich zasadniczych sprawach. Warto znać możliwości obywateli w tym zakresie.
W drodze referendum obywatele w powszechnym głosowaniu decydują o sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa czy samorządu. Referenda ogólnokrajowe odbywają się rzadko, ostatnio w 2003 roku w sprawie wejścia Polski do Unii Europejskiej. Znacznie częściej organizowane są referenda lokalne, w których członkowie wspólnoty decydują o sprawach dotyczących danego samorządu lub o odwołaniu pochodzącego z wyborów bezpośrednich organu samorządu terytorialnego (tzw. referendum odwoławcze).
W referendum lokalnym odwołać można te władze, które wybiera się w wyborach bezpośrednich, czyli: radę gminy, wójta, burmistrza czy prezydenta miasta, radę powiatu i sejmik województwa. Nie można natomiast odwołać starosty i zarządu powiatu oraz zarządu województwa z marszałkiem na czele.
Referendum w sprawie odwołania wójta, burmistrza czy prezydenta miasta może zostać zorganizowane na wniosek mieszkańców albo z inicjatywy rady gminy. Odwołanie rady gminy, rady powiatu czy sejmiku województwa możliwe jest wyłącznie z inicjatywy mieszkańców. Oni też mogą w drodze referendum odwołać jednocześnie i radę gminy, i wójta. W rzeczywistości najczęściej głosuje się nad odwołaniem wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Wniosek o przeprowadzenie referendum odwoławczego może zostać złożony najwcześniej 10 miesięcy od wyboru wójta lub rady i nie później niż na 8 miesięcy przed upływem ich kadencji. Jeśli referendum zostało przeprowadzone i nie doprowadziło do odwołania władz, ponowny wniosek w tej sprawie można złożyć dopiero po 10 miesiącach od głosowania.
Z inicjatywą w sprawie zwołania referendum może wystąpić grupa co najmniej 15 obywateli, a w gminie wystarczy grupa 5?osobowa. Prawo inicjatywy posiadają także partie polityczne i organizacje społeczne działające na terenie danego samorządu. Inicjatorów w dalszej procedurze reprezentuje pełnomocnik. O zamiarze wystąpienia z inicjatywą przeprowadzenia referendum trzeba poinformować organy, które mają zostać odwołane oraz komisarza wyborczego. Następnie w ciągu 60 dni należy zebrać odpowiednią liczbę podpisów: w gminie lub powiecie ? 10% uprawnionych do głosowania, w województwie ? 5%. Komisarz wyborczy ma miesiąc na sprawdzenie wniosku i weryfikacje podpisów. Jeśli wszystko się zgadza ? zarządza referendum. Powinno się ono odbyć w ciągu 50 dni od wydania zarządzenia.
Podjęcie przez radę gminy inicjatywy w sprawie referendum dotyczącego odwołania wójta (burmistrza, prezydenta miasta) jest z reguły poprzedzone nieudzieleniem mu absolutorium. Uchwała odmawiająca absolutorium podjęta po upływie 9 miesięcy od dnia wyboru wójta i nie później niż na 9 miesięcy przed zakończeniem kadencji jest równoznaczna z podjęciem inicjatywy przeprowadzenia referendum odwoławczego. W tym samym terminie rada ? większością 3/5 ustawowego składu ? może podjąć uchwałę o przeprowadzeniu referendum w sprawie odwołania wójta z innej przyczyny niż nieudzielenie absolutorium. Jeżeli uchwała rady gminy w sprawie referendum przejdzie pozytywnie rutynowa kontrolę wojewody, komisarz wyborczy ma 14 dni na zarządzenie referendum.
W dniu wydania przez komisarza wyborczego postanowienia w sprawie referendum rozpoczyna się kampania referendalna, która kończy się dobę przed głosowaniem. Ostatnia doba przed głosowaniem to tzw. cisza referendalna, w trakcie której ? jak przed wyborami ? nie można publikować sondaży ani prowadzić agitacji. Kampanię finansują inicjatorzy referendum i muszą rozliczyć się z tych wydatków, a ewentualne niewykorzystane środki ? przekazać na cele charytatywne. Swoją kampanię finansuje także wójt, który w jej drodze ustosunkowuje się do stawianych mu zarzutów.
Prawo do głosowania mają osoby pełnoletnie, stale zamieszkujące na terytorium danej jednostki samorządu terytorialnego. Można sprawdzić, czy jesteśmy wpisani do stałego rejestru wyborców lub spisu przygotowanego na potrzeby konkretnego referendum. Wyborcy niepełnosprawni oraz starsi (powyżej 75. roku życia) mogą głosować przez pełnomocnika. Wyborcom niepełnosprawnym przysługuje ponadto prawo do głosowania korespondencyjnego (pocztowego) oraz możliwość skorzystania z nakładek na karty do głosowania w alfabecie Braille?a.
W referendum lokalnym głosujemy w tych samych lokalach (obwodach) wyborczych, co podczas wyborów. Powinny informować też o tym odpowiednie obwieszczenia. Idąc do urn należy zabrać ze sobą dowód osobisty lub inny dokument tożsamości. Lokale wyborcze w referendach są otwarte od godz. 7.00 do godz. 21.00. Muszą być wyposażone w miejsce gwarantujące tajność głosowania. Karty do głosowania są bardzo proste. Wystarczy postawić znak X przy jednej z dwóch opcji ? za albo przeciw odwołaniu. Referendum będzie ważne, a więc wiążące, jeśli wzięło w nim udział nie mniej niż 3/5 liczby biorących udział w wyborze odwoływanego organu. Do odwołania danego organu potrzebna jest więcej niż połowa ważnych głosów. Jego wynik będzie rozstrzygający, jeżeli za jednym z rozwiązań oddanych zostanie więcej niż połowa ważnych głosów. Wojewoda ogłasza wynik plebiscytu w dzienniku urzędowym w ciągu kilku dni od referendum. Jeśli wyborcy zdecydowali o odwołaniu danego organu, to jego mandat wygasa z dniem tego ogłoszenia.
Odwołanie władz gminy oznacza obowiązek przeprowadzenia wyborów przedterminowych. Muszą się one odbyć w terminie 90 dni od dnia referendum ? ich datę wyznacza w swoim rozporządzeniu premier. Wyborów nie przeprowadza się jednak, jeśli ich data miałaby przypaść w okresie 6 miesięcy przed zakończeniem kadencji. Jeśli data wyborów miałaby przypaść między 6 a 12 miesiącem przed zakończeniem kadencji wójta, rada może zdecydować o nieprzeprowadzaniu wyborów przedterminowych. Do czasu rozstrzygnięcia wyborów przedterminowych lub gdy mimo wyniku referendum nie przeprowadza się ich, funkcję wójta (burmistrza, prezydenta miasta) ? aż do czasu wyłonienia i ślubowania następcy podczas terminowych wyborów ? pełni mianowany przez premiera komisarz rządowy.


Artykuł ukazał się w wydaniu nr 35 (842) z dnia 30 Sierpnia 2013r.
 
Kontakt z TOP
Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Biuro ogłoszeń
oglotop@pajpress.pl

Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Dział reklamy
tel: 44 754 41 51

Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Redakcja
tel: 44 754 21 21
top@pajpress.pl
Artykuły
Informator
Warto wiedzieć
Twój TOP
TIT - rejestracja konta Bądź na bieżąco.
Zarejestruj konto »