Psycholog radzi

Czasem, gdy patrzymy na życie publiczne polityków, celebrytów itp. wydawać się ono może gniazdem skorpionów, a niektóre zachowania są po prostu obrzydliwe. Czy jednak sami postępowalibyśmy inaczej, gdybyśmy znaleźli się w podobnych warunkach? Sprawdźmy!


Demoniczny makiawelista
Wyobraź sobie, że trzy osoby ? ty, kobieta i mężczyzna ? znaleźliście się w takiej oto sytuacji. Na stole leży duża kwota pieniędzy (np. dwa razy wyższa niż cena twojego samochodu). Ta kwota zostanie podzielona między was tak, jak ustali większość (czyli co najmniej dwie osoby). Sprawiedliwie byłoby podzielić całość na trzy równe części. Ale właśnie, gdy chcesz to zaproponować, kobieta mówi do ciebie: ?Słuchaj umówmy się, że podzielimy pieniądze pół na pół między nami, a ten facet nie dostanie nic. Jest nas większość, przepchniemy taką opcję?? Zanim zdążysz zareagować, mężczyzna mówi do ciebie: ?Słuchaj ja oddam ci 60 proc. tej kwoty a sam wezmę 40 proc., byle tylko wyeliminować tę babę? Zgoda??
Jak zachowasz się w tej sytuacji? Czy będziesz dążyć do sprawiedliwego podziału? Czy raczej będziesz manipulować innymi tak, aby uniknąć wykluczenia z gry i zwiększyć swoje zyski?

Świat manipulacji
Gdybyśmy zrobili naprawdę taki eksperyment, okaże się, że rzadko dochodzi do sprawiedliwego podziału. Zwykle między uczestnikami rozpoczyna się spór, który trwa długo i kończy się tym, że jedna osoba uzyskuje około 50 proc. kwoty, druga 30 proc., a trzecia 20 proc.
Jak sądzisz, którą z tych osób ty byś był/była? I dlaczego niektórym ludziom udaje się uzyskać znacznie więcej niż innym?
Psycholodzy odkryli, że najwięcej zyskują tak zwani makiaweliści (od nazwiska szesnastowiecznego włoskiego pisarza, Niccolo Machiavellego, który twierdził, że oszustwo w życiu publicznym jest dobre i konieczne). Makiaweliści skłonni są do manipulowania innymi i umieją to robić. Kłamią tak samo często jak inni, ale są w tym skuteczniejsi; gdy współzawodniczą, potrafią wymyślać bardziej efektywne sposoby przeszkadzania rywalowi w działaniu a gdy zachowują się niezgodnie ze swoimi przekonaniami i wartościami, potrafią to znieść bez wstydu czy dysonansu.
Bycie makiawelistą często się opłaca, ale nie jest to łatwe, wymaga bowiem wielu kompetencji i umiejętności radzenia sobie z własnymi emocjami. Makiaweliści potrafią zachować zimną krew, gdy inni wychodzą ze skóry, umieją trzymać dystans i nie angażują się emocjonalnie w różne działania (nawet własne), choć umieją jednak stworzyć pozory takiego zaangażowania. W swoim działaniu kierują się też przede wszystkim racjonalnymi, a nie emocjonalnymi przesłankami. W naszej grze makiaweliści otrzymują więcej, bowiem potrafią stworzyć pozory przyjaźni, więc są włączani do niemal każdej koalicji.

Uczciwość nie zawsze popłaca
Ci, którzy w naszej grze dostaną najmniej, sztywno trzymają się przekonań. Uważają, że jeśli ?Coś nie jest moralnie dobre, to kompromis jest wykluczony? i ?Uczciwość jest zawsze najlepszą polityką??
Moglibyśmy dojść do wniosku, że nieuczciwość popłaca. Nie jest to do końca prawda. Makiawelizm sprawdza się przede wszystkim w życiu publicznym, nie w życiu prywatnym. W dodatku jest on skuteczny jedynie do pewnego momentu, gdy inni zorientują się, że mają do czynienia z makiawelistą, ten traci wszystko.
Gdzieś pomiędzy makiawelizmem a sztywnym traktowaniem wszelkich norm i wartości mieści się większość z nas. W grach społecznych, które organizują psycholodzy te osoby uzyskują mniej więcej tyle, ile dostaliby przy sprawiedliwym podziale dóbr.