tygodnik opoczyński
Baza firm
 
Ciekawostki

 Prognozy ludowe na grudzień

 
Chociaż do końca kalendarzowej jesieni jeszcze trochę czasu pozostało (tegoroczna astronomiczna zima rozpocznie się 22 grudnia o 0.03), to grudzień traktuje się faktycznie jako pierwszy zimowy miesiąc. Nie jest to pozbawione podstaw, skoro w pamięci mamy lata, kiedy to często już na przełomie listopada i grudnia przychodziły tęgie mrozy trzymające nieraz przez kilka tygodni


Grudzień wziął swoją obecną nazwę od grud, w które mrozy ścinają ziemię. Stare przysłowie tak charakteryzowało ten miesiąc:
Grudzień z grudą brukuje ostro mroźne drogi; wieprza bije, drwa zwozi do zimowej trwogi.
Niektórzy językoznawcy dawne nazwy grudnia ? prosień lub prosiniec ? wywodzą właśnie od prosięcia bitego na święta, zdaniem innych nazwa ta pochodzi od proszenia, czyli modłów odmawianych w adwencie. Do adwentu nawiązywała podhalańska nazwa miesiąca ? jadwient (w Zakopanem ? jadwientowy), a do świąt (Godów) kaszubska ? godnik.
Średniowieczne łacińskie wiersze o miesiącach radziły: W grudniu jest dobrze dla zdrowia zadbać, by ci zimno nie było. Spożywaj często kapustę, o żyłę główną też zadbaj. Przed chłodem dobrze się okryj, byś długo żył w dobrym zdrowiu. Pij z cynamonem napoje, rzadziej cię niemoc dopadnie.
Tegoroczny grudzień na początku i pod koniec miesiąca, może być dość mroźny, ale w większej jego części przeważać będzie aura dosyć łagodna, delikatnie zimowa. Niewykluczone zróżnicowane opady: deszczu, śniegu z deszczem i śniegu. Święta Bożego Narodzenia powinny być pogodne, mroźne i raczej w zimowej aurze.
Prognozy ludowe
Mroźny grudzień, wiele śniegu, żyzny roczek będzie w biegu.
Jak się grudzień zaczyna, taka ma być cała zima.
Jeśli w grudniu często dmucha, to w marcu i kwietniu plucha.
Grudzień ziemię grudzi, a izdebka studzi.
Jeśli w grudniu z nieba ciecze, wiosną długo mróz dopiecze.
Jeśli w grudniu często dmucha, to w kwietniu i maju posucha.
Suchy grudzień stoi za to, że sucha wiosna i lato.
Po suchym grudniu sucha wiosna bywa i pogoda w żniwa.
Warto zwrócić uwagę na pewien fenomen związany ze wschodami i zachodami słońca w grudniu. Przeprowadzone ponad 80 lat temu przez Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Jagiellońskiego obserwacje dla Warszawy wykazały zdumiewające zachowanie Słońca. W ciągu roku przemieszcza się ono systematycznie na północ lub południe, a pora wschodu i zachodu zmienia się o mniej więcej taką samą ilość minut. Natomiast w grudniu punkt zachodu Słońca przemieszcza się szybko i wyraźnie w stronę południa do około 5?7 grudnia, następnie zwalnia, omal zamiera, by około 12?13 grudnia ruszyć zrazu wolniuteńko, potem coraz szybciej w stronę powrotną na północ. W dniach 6?19 grudnia zachód następuje w tej samej minucie ? 15.24 (Ze świętym Mikołajem słońce na zachodzie staje ? powiadano na Roztoczu). W tym samym czasie, aż do około 20?24 grudnia, punkt wschodu podąża wciąż, konsekwentnie i zdecydowanie, na południe. A więc tylko zmieniająca się codziennie o minutę pora wschodu decyduje o skracaniu się dnia.
Nic więc dziwnego, że zatrzymanie się zachodzącego Słońca w dniu świętej Łucji wiąże się w wielu krajach z obchodami początku zwycięstwa dnia nad nocą. Święta Łucja dnia przybywa ? mówi staropolskie przysłowie. Od tego dnia można prognozować pogodę na następny rok. Najbardziej znanym sposobem jest obserwacja pogody od dnia św. Łucji do Wigilii włącznie ? każdy dzień przepowiada pogodę w kolejnym miesiącu następnego roku. Od Łucji do Wigilii licz dwanaście dni, a w jakim po sobie będzie w toku słonko we dnie, pod noc gwiazdy, światłem tuż po sobie lśni, takim będzie miesiąc każdy w nadchodzącym tobie roku ? zalecał bardzo stary wierszyk.
Inna ludowa wróżba radzi czynić to samo w okresie od Bożego Narodzenia do Trzech Króli. I tu niespodzianka ? w tych dniach Słońce zatrzymuje się w wędrówce na południe i wschodzi każdego dnia o godz. 7.45. Na Boże Narodzenie staje wschodzenie ? stwierdza przysłowie na Polesiu. Coś chyba jest w tych ludowych obserwacjach przyrodniczych, skoro zgodne są z danymi zarejestrowanymi przez astronomów: 24?26 grudnia punkt wschodu słońca hamuje i dopiero od 31 grudnia ? 1 stycznia powolutku, a około 6 stycznia pewnie i prędko zawraca na północ.
Przyroda w coraz bardziej sposobi się do zimy. Opadły już liście z drzew, tylko na niektórych widać jeszcze nasiona, które niedługo pod ciężarem śniegu opadną. Trzymają się jeszcze na gałęziach jabłoni i gruszy w zaniedbanych ogrodach i na działkach wyschnięte owoce o brunatnej skórze z pierścieniami jaśniejszych brodawek. Tam zimuje grzyb, który w następnym roku wywoła tzw. brunatną zgniliznę owoców. Głównym, najbardziej widocznymi i słyszalnymi przedstawicielami fauny są ptaki, zarówno osiadłe u nas, jak i przylatujące na zimę. W czasie spaceru po lesie nie sposób nie podążyć za odgłosem kucia dzięcioła. Im bardziej mroźno, tym mocniej jest ono słyszalne. Zwykle jest to dzięcioł duży, ale przy odrobinie szczęścia napotkać też można dzięcioła czarnego i zielonego. Obecność ssaków dokumentują tylko ślady na śniegu.
Oby do wiosny!
Jerg


jerg   

Artykuł ukazał się w wydaniu nr 49 (908) z dnia 5 Grudnia 2014r.
 
Kontakt z TOP
Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Biuro ogłoszeń
oglotop@pajpress.pl

Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Dział reklamy
tel: 44 754 41 51

Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Redakcja
tel: 44 754 21 21
top@pajpress.pl
Artykuły
Informator
Warto wiedzieć
Twój TOP
TIT - rejestracja konta Bądź na bieżąco.
Zarejestruj konto »