Posłuszne emocje

Pewna chińska mądrość głosi, że sztuka życia polega na umiejętności przedłużania dobrych uczuć i skracania żywotu uczuć złych. Wtedy jesteśmy szczęśliwi, niezależnie od okoliczności. Niestety ta mądrość nie podpowiada, jak dokonać owej sztuki? Na szczęście psycholodzy powoli odkrywają ?instrukcję obsługi uczuć?.

Uczucia z kapelusza
W eksperymencie proszono ludzi aby udawali, że się śmieją, są źli lub smutni. Jednocześnie badacze obserwowali fizjologiczne, a więc obiektywne, wskaźniki przeżywania różnych emocji. Okazało się, że udawanie jakiegoś uczucia sprawiało, że po pewnym czasie człowiek naprawdę zaczynał je przeżywać!
Można powiedzieć, że ludzie wzbudzali u siebie dobre lub złe nastroje. Ta sztuczka działała szczególnie dobrze wtedy, gdy mówiono badanym aby przybierali odpowiednie wyrazy mimiczne i jednocześnie postawę ciała charakterystyczną dla danego afektu. Na przykład proszono aby mieli smutną twarz i jednocześnie zgarbili się, głowę pochylili i przekrzywili, patrzyli w dół ? po pewnym czasie naprawdę przeżywali smutek. Przybieranie pogodnego wyrazu twarzy, prostowanie pleców, patrzenie prosto, wypinanie piersi, poprawiało nastrój.
Tak funkcjonowali wszyscy ludzie, pod warunkiem, że mieli danego dnia obojętny nastrój. Można powiedzieć, że obojętny stan emocjonalny możemy zmieniać tym sposobem w dobry lub zły.

Nie uciekaj od bólu
Od tej zasady jest jednak ważny wyjątek. Otóż okazało się, że jeśli ludzie czuli się naprawdę przygnębieni lub źli w danym dniu, to udawanie przyjemnych uczuć nie tylko nie pomagało, ale pogłębiało nieprzyjemny afekt i wydłużało czas jego trwania!
Oznacza to, że jeśli próbujemy uciec od złych emocji na siłę, np. staramy się w ogóle o nich nie myśleć, odwrócić uwagę i zająć się czymś przyjemnym, udawać, że nic się nie dzieje, to te przykre emocje stają się trwalsze. ?To od czego uciekasz, wraca dwa razy silniejsze.?
Na szczęście na negatywne uczucia jest inny sposób, niż udawanie dobrego nastroju. Powinniśmy świadomie skoncentrować się na swoich przykrych przeżyciach, wczuć się w siebie, przybrać wyraz twarzy i postawę typową dla negatywnego nastroju, pozwolić sobie na reakcje typowe dla niego (np. smutna osoba powinna płakać). Dopiero potem odwrócenie uwagi naprawdę podziała i nie wywoła paradoksalnego efektu nasilenia się przykrego afektu.
Okazuje się też, że najlepiej jeśli koncentracja na swoim nastroju idzie w parze z wyrażeniem go w formie werbalnej ? na przykład powiedzeniem komuś o tym, co się czuje i przeżywa, czy opisaniem tego na kartce.

Sztuczki na krótką metę
A co gdy już dokonaliśmy takiego opracowania przykrego uczucia. Co należy zrobić dalej? Jak odwrócić uwagę?
I tutaj istnieje kilka sztuczek. Dobrym sposobem jest np. oddanie się wysiłkowi fizycznemu. W jego trakcie mózg wydziela endorfiny, tak zwane hormony szczęścia, które poprawią nam nastrój, a jednocześnie nie będą tłumić negatywnych emocji. Podobnie działać może zjedzenie czegoś dobrego, obejrzenie fajnego filmu, a nawet tak banalne czynności jak głębokie oddychanie. Wszystko to warto stosować, pod warunkiem, że nie uciekamy w ten sposób od przykrych uczuć i wcześniej pozwoliliśmy sobie na prawdziwe wczucie się w nie.