Pokaż język

Język jest potężnym narzędziem. Dzięki niemu wyrażamy nasze myśli i dzielimy się swoimi przeżyciami, przewidujemy przyszłość, przekazujemy wiedzę itd.
Język to główny instrument tworzenia cywilizacji. Gdybyśmy rozejrzeli się wokoło ? trudno byłoby nam znaleźć przedmiot, nie zmieniony przez człowieka. Nasze obecne otoczenie jest bardziej wytworem techniki niż natury, a obszary dziewiczej przyrody stanowią rezerwaty. Wielu naukowców (nie tylko psychologów) jest przekonanych, że ludzie posiadają zdolność tworzenia techniki, nauki i kultury dlatego, że mówią.

Myślenie i mowa
Ten pogląd może się wydawać dziwaczny. Dlaczego bowiem opanowanie języka, a nie np. zdolność operowania narzędziami, wyprostowana postawa lub umiejętność współdziałania jest uważana za ?zaczyn cywilizacji?? Język ma tę zaszczytną pozycję, ponieważ bez opanowania mowy nie umielibyśmy myśleć abstrakcyjnie, czyli wyobrażać sobie to, czego nigdy nie widzieliśmy, a więc tworzyć. Oczywiście w praktyce, w trakcie myślenia, wielu z nas posługuje się wyobraźnią wzrokową. Jednak sprawność wyobraźni wzrokowej ma swoje źródło właśnie w treningu żonglowania słowami.
Ponieważ mowa i myślenie są ze sobą nierozerwalnie związane, to w sposobie naszego mówienia odbija się cała nasza osobowość. W pięknej sztuce Bernarda Shawa pt. ?Pigmalion? opisani są wytrawni lingwiści, którzy słuchając zaledwie kilku zdań wypowiadanych przez przypadkową osobę, potrafią odgadnąć jej pochodzenie, wykształcenie, sytuację materialną, samoocenę itd.

Diagnoza języka
Czy jest to naprawdę możliwe? Czego możemy dowiedzieć się, słuchając przypadkowych słów, wypowiadanych przez innego człowieka?
Psychologowie odkryli, że sposób używania języka jest uzależniony od naszej inteligencji. Osoby bardziej inteligentne (oraz te lepiej wykształcone) znają i używają większej ilości słów. W dodatku odkryto, że uczenie się nowych słów i używanie ich w myśleniu sprawia, że nasz iloraz inteligencji rośnie! To niezwykłe, bowiem możemy podnosić naszą wrodzoną (!) inteligencję poprzez uczenie się nowych słów i myślenie nimi!
W sposobie używania języka odbijają się zaburzenia psychiczne. Np. ludzie, cierpiący na nerwicę histeryczną mają skłonność do bardzo niejasnego i nieprecyzyjnego wypowiadania swoich myśli. Gdy zapytamy taką osobę czy np. podobał się jej wczorajszy film, odpowie nam, że ?No rzeczywiście ten film jest taki, że nie można powiedzieć i trudno jest właściwie wyrazić to, czego nie dało się zobaczyć, dlatego nie należy a nawet nie trzeba mówić o tym czy jest taki czy inny, ale raczej powiedzieć to, czego się nie da powiedzieć a więc skupić się na innej stronie tego filmu?? i tak dalej. Potok słów płynie, a do nas nie docierają żadne konkretne informacje.

Głos mają emocje
Lęk, poczucie winy, wstyd, wpływają na to, że wypowiadamy się bardzo skąpo, lub nie mówimy wcale. Poczucie zagrożenia, pragnienie dominacji oraz pragnienie bycia akceptowanym powodują, że nie potrafimy trzymać się jednego wątku. Zaczynamy mówić na pewien temat, ale już po chwili myśl przewodnia się gubi, zbacza, meandruje. Ostatecznie sami zapominamy, o co nam chodziło i kończymy wypowiedź, powiedziawszy wszystko i nic jednocześnie.
Szybkość wypowiadanych słów oznaczać może, że dana osoba szybko myśli. Może jednak oznaczać również zdenerwowanie. Szybko mówią ekstrawertycy, czyli ludzie, którzy lubią innych ludzi, dobrze się czują wśród innych i są nastawieni na kontakty społeczne. ?Marzyciele? (introwertycy) mówią powoli i z namysłem.