Piąte dziecko

?Piąte dziecko?, Doris Lessing, Państwowy Instytut Wydawniczy, 2005

Fabuła rodem z horroru jest dla pisarki pretekstem do głębokiej refleksji nad miłością macierzyńską, granicami ludzkiej wolności i współczuciem dla innych. Doris Lessing opowiada historię Harriet i Dawida Lovattów, młodego małżeństwa, które snuje plany o pięknym domu i dużej rodzinie. Na początku wszystko idzie zgodnie z zamierzeniami, stają się właścicielami uroczej posiadłości i rodzicami czwórki słodkich dzieciaków. Sielanka trwa jednak do piątej ciąży. Harriet ma dziwne przeczucia, że dziecko w jej łonie jest inne od pozostałych. Nie myli się ? wraz z narodzinami ich piątego dziecka, życie w rodzinie przemienia się w koszmar. Ben jest inny, nie akceptuje innych, jest dużo silniejszy od swoich rówieśników i bardzo agresywny. Przez lekarzy uznawany jest jednak za normalnego chłopca, chociaż jest zagadką medycyny i żaden specjalista nie jest w stanie zdiagnozować tego, co mu dolega.
Doris Lessing traktuje o tym, jak łatwo życie weryfikuje nasze plany i marzenia oraz pozbawia nas złudzeń. Lovattovie szybko przekonali się o nieprzystawalności swojego sielankowego planu do rzeczywistości. Przekonali się, że często trzeba zrezygnować z tego, w co się wierzyło, przyjąć świat takim, jaki jest, bo życie nie daje nam innego wyboru.
Z drugiej strony książka porusza kwestię relacji matki z dzieckiem. Co się dzieje, kiedy matka nie kocha i nie akceptuje dziecka, a jednak mimo wszystko, wbrew sobie jest przy nim, dzieli z nim jego samotność, walczy o nie i nie daje mu zrobić krzywdy kosztem swojego zdrowia psychicznego, kosztem szczęścia swojego i całej rodziny. Nie uznając inności swojego piątego dziecka, jednocześnie bierze go takim, jaki jest, be względu na wszystko wokoło. ?Piąte dziecko? to również opowieść o tym, jak społeczeństwo radzi sobie z innością. Otoczenie nie jest w stanie przychylnie odnieść się do kogoś odmiennego, kto nie przystaje do stereotypów, do normalności ustalonej przez społeczeństwo. Dlatego też nie tylko Ben, jako odmieniec, nie jest tolerowany, ale również Harriet, która w pełni poświęca się piątemu dziecku, odwracając się od pozostałej czwórki.
Książka pokazuje trudności z jakimi zmaga się kobieta nie potrafiąca zaakceptować swojego potomka. Pokazuje też dzieci, nie potrafiące pogodzić się z tym, że ich brat jest odmieńcem. Wreszcie pokazuje ojca, który nie chce lub nie umie przyjąć do wiadomości, że mógł spłodzić takiego potwora. Wobec tej lektury nie można pozostać obojętnym. Zostaje w pamięci i wstrząsa dogłębnie każdego, kto po nią sięgnie. Pozycja z pewnością warta przeczytania.