tygodnik opoczyński
Baza firm
 
Ciekawostki

 Nowy rok żydowski

 
Staruszek świat ma tylko 5772 lata!



Kalendarz żydowski z 1831 (5591) roku


Czas jest kategorią rozmaicie rozumianą w rożnych kręgach kulturowych. Wielość problematyki jego pojęć niemal dorównuje wielkości kultur. Już od starożytności trudno było sobie wyobrazić rejestr kolejnych zdarzeń bezmożliwości usystematyzowania ich w czasie. Dlatego właśnie kalendarz zawsze odgrywał istotną rolę w dziejach każdej z cywilizacji.
Początkowo w rachubach czasu opierano się na cyklicznych wydarzeniach jak wylewy rzek czy przesilenia. Kalendarze obowiązujące wówczas oparte były na tzw. roku naturalnym. Jedynie izraelici jako pierwsi stworzyli i przyjęli linearną koncepcję czasu. Kalendarz żydowski w dzisiejszym rozumieniu tego pojęcia uformował się podczas niewoli babilońskiej (VI w. p.n.e.). Posiada on niezmiernie ważne znaczenie w życiu religijnego Żyda, ponieważ według niego ustalane są terminy wszystkich świąt. Rachuba kalendarza zaczęła się, według tradycji, od dnia stworzenia świata lub (jak sądzą niektóre autorytety) od szóstego dnia świata, tj. od dnia, w którym Bóg stworzył człowieka. W XI wieku ustalono, że ten doniosły akt miał miejsce dokładnie 6 października 3761 roku p.n.e. według naszej rachuby lat. Chcąc otrzymać datę (rok) według kalendarza żydowskiego, który odpowiadałby dacie (rokowi) według rachuby gregoriańskiej, należy więc dodać do roku według kalendarza gregoriańskiego liczbę 3760 (jesienią 3761). W ten sposób w roku 2012 naszej ery w kalendarzu żydowskim trwa 5772/5773 rok po stworzeniu świata. Zatem w minioną niedzielę, 16 września 2012 roku, po zachodzie słońca, wraz z rozpoczęciem się pierwszego dnia miesiąca tiszri, zaczął się rok 5773 według żydowskiego kalendarza.
Warto przy okazji przypomnieć podstawowe zasady liczenia czasu według żydowskiej rachuby lat. Rok żydowski jest rokiem księżycowym i dzieli się na 12 miesięcy, rozpoczynających się od nowiu księżycowego i liczących dlatego po 29 lub 30 dni. Miesiące mają nazwy: tiszri, cheszwan, kislew, tewet, szewat, adar, nisan, ijar, siwan, tammuz, aw, elul. Rok rozpoczyna się więc Nowym Rokiem w dniu 1 tiszri, w którym obchodzone jest święto Rosz Haszana, a kończy 29 elul. Zwykły rok w kalendarzu żydowskim ma 354 dni, ale może też mieć dzień mniej lub dzień więcej. Zaczyna się zawsze jesienią w miesiącu równonocy jesiennej. W celu wyrównania różnicy w stosunku do roku słonecznego, na którym opiera się kalendarz gregoriański, dodaje się do roku żydowskiego w ciągu 19 lat siedem miesięcy dodatkowych. Miesiącem dodatkowym w roku przestępnym jest drugi miesiąc adar (adar II), przypadający na luty-marzec. W ten sposób w okresie dziewiętnastoletnim powstaje siedem lat przestępnych w 3, 6, 8, 11, 14, 17 i 19 roku tego cyklu i liczących 384 (ale też 383 lub 385) dni. Podstawą tego wyrównania jest następujące obliczenie: 19 lat słonecznych po 365 dni daje 6935 dni, natomiast 19 lat księżycowych po 354 dni to 6726 dni. Dodanie w latach przestępnych siedmiu miesięcy dodatkowych po 30 dni, a więc razem 210 dni, w sumie daje 6936 dni w cyklu dziewiętnastoletnim. Dzięki temu poszczególne miesiące i święta żydow-skie przypadają o tej samej porze roku słonecznego, co ma szczególne znaczenie dla obrzędowości żydowskiej. Podczas ostatniego miesiąca roku żydow-skiego, elul, myśli i modlitwy wiernych zwracają się ku cyklowi szczególnie ważnych świąt przypadających w tiszri - pierwszym miesiącu roku. Doba według kalendarza żydowskiego rozpoczyna się wieczorem zaraz po pojawieniu się pierwszej gwiazdy i trwa aż do zmierzchu dnia następnego. Zasada ta wynika bezpośrednio z interpretacji Tory, która mówi: ?(?) i nazwał Bóg światłość dniem a ciemność nazwał nocą. I nastał wieczór i poranek, dzień pierwszy? (Rdz. 1,5). Dni tygodnia w kalendarzu żydowskim nie mają swych nazw, lecz są określane kolejnymi literami alfabetu od alef do waw (jednoznacznymi z cyframi od 1 do 6). Ostatni, siódmy dzień tygodnia nazywa się szabat (w wymowie aszkenazyjskiej - szabas).
Żydowski Nowy Rok 5773 powitany został dwudniowym świętem Rosz Haszana, trwającym w tym roku od zachodu słońca w niedzielę, 16 września do zachodu słońca we wtorek, 18 września. Zauważmy, że lata w kalendarzu ży-dowskim nie są liczone od żadnego specyficznie ?żydowskiego? wydarzenia w historii. Jest to święto symbolicznie upamiętniające zakończenie Boskiej Kreacji, a dokładnie jej szósty dzień, w którym stworzony został człowiek. Człowiek, który przecież nie był Żydem, ale symbolicznym praojcem wszystkich ludzi.
Istotny jest też fakt, że nie jest to upamiętnianie stworzenia świata w sensie fizycznym - galaktyk, gwiazd, planet, oceanów, zwierząt, ale pojawienia się istoty ludzkiej. Oznacza to, że właśnie dopiero stworzenie człowieka - jedynego tworu Boga uczynionego ?według istoty Boga? - dopełniło świat czyniąc go ukończonym i sensownym. Dlatego Rosz Haszana - pierwszy dzień miesiąca tiszri - rozpoczynający kolejny rok w historii świata, jest w rzeczywistości rocznicą przypadającą o pięć (metaforycznych) ?dni? (epok stwarzania) później, niż ustanowione zostały podstawy świata materialnego. Rosz ha-Szana (dosłownie: głowa roku) jest świętem, które najbardziej ze wszystkich żydowskich świąt wykracza w swoim głębokim sensie także poza judaizm. Jest świętem, którego sens jest uniwersalny, bo dotyczy całej ludzkości.
Drugą ważną cechą tego święta jest to, że żydowski Nowy Rok obchodzony jest zupełnie inaczej niż Nowy Rok w większości kultur. Nie jest okazją do radosnej celebracji, alkoholu i zabawy. Jest Dniem Sądu. Przygotowania do tego dnia trwają już w miesiącu elul poprzedzającym święto - i polegają na analizowaniu własnych uczynków, szczególnie tych złych - skierowanych przeciwko ludziom i Bogu. Celem etycznym Rosz Haszana i następującego po nim (dziesiątego dnia tiszri) Jom Kippur jest przeegzaminowanie własnego życia, dostrzeżenie win, okazanie skruchy, przebłaganie Boga i skrzywdzonych bliźnich. Jest szczególną cechą judaizmu, że Nowy Rok staje się okazją do rozliczenia swojego życia, zanalizowania własnej postawy wobec Boga i ludzi.
Opr. erg


erg   

Artykuł ukazał się w wydaniu nr 38 (793) z dnia 21 Września 2012r.
W dziale Ciekawostki dostępne są również artykuły:

Pokaż pełny spis treści
 
Kontakt z TOP
Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Biuro ogłoszeń
oglotop@pajpress.pl

Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Dział reklamy
tel: 44 754 41 51

Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Redakcja
tel: 44 754 21 21
top@pajpress.pl
Artykuły
Informator
Warto wiedzieć
Twój TOP
TIT - rejestracja konta Bądź na bieżąco.
Zarejestruj konto »