tygodnik opoczyński
Baza firm
 
Zdrowie

 Najmniejsza dostrzegalna różnica

 
Wiele pozornie różnych zjawisk psychologicznych można wyjaśnić tym samym mechanizmem. Na przykład człowieka można powoli udusić i nie będzie się on bronić. Co więcej, nawet tego nie zauważy. Możemy jeść dwa razy więcej niż potrzebujemy, bo umyka to naszej uwadze?


Gdyby ukłuć kogoś w kolano i zaraz potem ukłuć obok, będzie mieć wrażenie, że ból pochodzi z tego samego miejsca. Ukłucia są zbyt blisko siebie, aby zmysł dotyku mógł je rozróżnić.
To właśnie najmniejsza dostrzegalna różnica (NDR) między dwoma bodźcami ? wydają się nam one identyczne, bo różnica między nimi jest zbyt mała, byśmy ją zauważyli. Można powiedzieć, że ta różnica jest poza ?zasłoną spostrzegania?.

Gotowanie żaby
Najbardziej wymownym przykładem NDR jest gotowanie żywej żaby. Gdyby wrzucić żabę do gorącej wody, wyskoczy z niej natychmiast. Umieszczona w zimnej wodzie, pozostanie bez ruchu. Jeśli jednak tę zimną wodę zaczniemy powolutku podgrzewać, żaba nie wyskoczy, nawet gdy woda zacznie wrzeć!
U ludzi działa to podobnie. Siedząc w pełnej sali, nie zauważamy jak z minuty na minutę robi się coraz duszniej. Tak działać może np. zatrucie czadem. Nie zauważamy też momentu, w którym zaczyna zapadać zmrok, uderza nas, że ?nagle? zrobiło się ciemniej. Możemy też przez cały dzień, ?tylko podgryzając?, zjeść tyle, że gdyby to ułożyć na stole, z przerażeniem zobaczylibyśmy całą górę jedzenia.
Być może bardziej złożone zjawiska zależą od NDR. Czy żona, która nie zauważa, że jest z roku na rok coraz gorzej traktowana przez męża, jest ofiarą NDR? Ile filmów zrobiono o kobiecie i mężczyźnie, którzy znali się już tak długo, że nie zauważyli jak zrodziła się między nimi prawdziwa miłość i odkrywają to dopiero, gdy jedno traci drugie (np. ?Kiedy Harry poznał Sally?)?

Wchodzimy do tej samej rzeki
Z powodu NDR świat wydaje się nam bardziej stały niż jest w rzeczywistości. Jesteśmy ślepi i głusi na wiele drobnych zmian, które się kumulują. Dotyczy to np. dojrzewania i starzenia się ? młody człowiek nie zauważa, kiedy staje się dorosły i choć już myśli jak dorosły, czuje się nadal dzieckiem.
Dopiero na zdjęciach i w oczach dawno nie widzianych przyjaciół zauważamy, jak zmieniło się nasze ciało. Z dnia na dzień, spoglądając w lustro, nie jesteśmy w stanie spostrzec drobnych zmian, które się na to składają.

Wrażliwość na zmiany
Najmniejsza dostrzegalna różnica zależy nie tylko od samych bodźców, ale też od osobistej wrażliwości. Na kolanie odległość między ukłuciami może być stosunkowo duża, a jej nie zauważymy. Wrażliwe wargi rozróżnią nawet bardzo podobne ukłucia. Statystycznie rzecz biorąc kobiety lepiej rozróżniają kolory niż mężczyźni, ponieważ ich oczy są bardziej wrażliwe na barwy. Dzieci są bardziej wrażliwe na ból niż dorośli, ponieważ w skórze przez całe życie jest tyle samo komórek czuciowych, ale powierzchnia skóry dziecka jest znacznie mniejsza, więc ich skóra silniej reaguje.
Psycholodzy odkryli jeszcze inne interesujące rzeczy. Okazuje się, że im silniejszy bodziec, tym bardziej musi się zmienić abyśmy dostrzegli tę zmianę. Gdy w pokoju jest jedna świeca, dołożenie drugiej subiektywnie bardzo rozjaśni pomieszczenie. Ale jeśli jest już tysiąc świec, to dołożenia następnej w ogóle nie zauważmy, choć obiektywny przyrost jasności taki sam jak w pierwszym przypadku. W dodatku gdy siła bodźca rośnie (np. rośnie hałas), to nasze wrażenie hałasu zmienia się o wiele wolniej niż sam bodziec.


dr Marcin Florkowski, psycholog   

Artykuł ukazał się w wydaniu nr 22 (777) z dnia 1 Czerwca 2012r.
W dziale Zdrowie dostępne są również artykuły:

    Pokaż pełny spis treści
     
    Kontakt z TOP
    Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Biuro ogłoszeń
    oglotop@pajpress.pl

    Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Dział reklamy
    tel: 44 754 41 51

    Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Redakcja
    tel: 44 754 21 21
    top@pajpress.pl
    Artykuły
    Informator
    Warto wiedzieć
    Twój TOP
    TIT - rejestracja konta Bądź na bieżąco.
    Zarejestruj konto »