tygodnik opoczyński
Baza firm
 
Kultura

 Mniejszość romska w Polsce ? opis sytuacji (cz. III)

 
Mieszkają wśród nas, a tak mało o nich wiemy. Interesujemy się Romami tylko wówczas, gdy usłyszymy kapelę cygańską. Tak na dobrą sprawę nie wiemy skąd się wzięli, jakie mają obyczaje, jak żyją i co myślą. W ZSS nr 2 realizowany był autorski program klasy romskiej. Już go nie ma, dzieci chodzą do klas integracyjnych. Ośrodek Szkoleniowy ?A.T.? wygrał konkurs na przeprowadzenie projektu ?Barwne cekiny?, dotyczący przybliżenia kultury romskiej. W sierpniu ma się odbyć cykl ?Spotkań z kulturą romską?, nad którym sprawujemy patronat medialny. Dziś kolejna część publikacji dotyczącej Romów w Polsce



Dziewczynka Lowari (2007, ze zbiorów autora)


Każdego roku, w pierwszą niedzielę po 8 maja, w Krakowie odbywa się tradycyjna procesja ku czci św. Stanisława ze Szczepanowa. Jest to jedna z najstarszych procesji w Polsce, której trasą wierni przeszli po raz pierwszy już w 1252 roku. Dziś, podobnie jak dawniej, procesja w której uczestniczą przedstawiciele władzy państwowej, duchowieństwo i wierni rozpoczyna się modlitwą przy trumnie św. Stanisława w katedrze wawelskiej, skąd wyrusza pochód z relikwiami świętych. Wierni przechodzą ulicami: Podzamcze, Stradom, Krakowską i Skałeczną, by w kościele na Skałce uczestniczyć w uroczystej mszy z udziałem przedstawicieli Episkopatu Polski i gości z zagranicy. W drodze powrotnej nawiedzają kościół św. Katarzyny i św. Jadwigi Śląskiej, a procesja kończy się modlitwą w katedrze na Wawelu.
Kim był tak uroczyście wspominany święty?
Święty Stanisław ? biskup i męczennik, jeden z głównych patronów Polski ? urodził się w Szczepanowie koło Bochni. Najogólniej przyjmuje się, że przyszedł na świat około 1030 roku. Rodzice Stanisława, Wielisław i Bogna, wywodzili się z ruskiej rodziny Rurykowiczów i byli spokrewnieni z Bolesławem Śmiałym. Wielisław był rycerzem, posiadał dobra ziemskie w Szczepanowie i Rabie (Rabka). Stanisław był jedynym ich dzieckiem.
O latach młodzieńczych św. Stanisława źródła milczą. Przypuszcza się, że pierwsze studia odbył w opactwie tynieckim, a potem za granicą. Wskazuje się najczęściej na słynną wówczas szkołę katedralną w Leodium w Belgii oraz na Paryż. Święcenia kapłańskie otrzymał około roku 1060. Po powrocie do kraju biskup Lambert Suła mianował św. Stanisława kanonikiem katedry krakowskiej. Po śmierci Lamberta (1070) Stanisław został wybrany jego następcą (1072). O samej duszpasterskiej działalności św. Stanisława Szczepanowskiego również wiemy bardzo mało. Miał podobno w swojej rodzinnej wiosce wystawić drewniany kościół pod wezwaniem św. Marii Magdaleny, który potem odbudował Jan Długosz. Dla diecezji nabył wioskę Piotrawin na prawym brzegu Wisły. W trosce o powierzoną diecezję św. Stanisław zakładał dalsze parafie, starając się o nowe fundacje kościelne. Drugim nurtem jego działalności stało się odnowienie struktur kościelnych po okresie wewnętrznej wojny, jak i niszczycielskiego najazdu Czechów w latach 1034?1038. W czasie jego zarządzania biskupstwo krakowskie przodowało w dziele odnowy i umocnienia polskiego Kościoła.
Św. Stanisław zapewne gorąco popierał reformy, przeprowadzane w tym czasie w Kościele przez papieża Grzegorza VII (1073?1085). Dzięki poparciu Bolesława Śmiałego udało się wskrzesić metropolię gnieźnieńską, która po śmierci Bolesława Chrobrego praktycznie przestała istnieć, i jej sufraganię. W ten sposób Polska uniezależniła się od metropolii magdeburskiej. Tymczasowo rolę metropolii pełnił Kraków, był więc bp. Stanisław metropolitą.
Nieznany bliżej zatarg z królem doprowadził do śmierci Stanisława. Być może biskup wstawiał się zbyt energicznie za uciskanymi i surowo karanymi, może ganił rozluźnione obyczaje króla i dworu. Z pewnością obłożył Bolesława klątwą, co wzmacniało opozycję antykrólewską, bowiem poddani władcy obłożonego klątwą byli uwolnieni od wierności względem niego. Bolesław zapewne podejrzewał spisek, który miał pozbawić go tronu. Król, którego historia obdarzyła mianem ?Szczodrego? i ?Śmiałego?, był niezwykle porywczy. Wedle jednej wersji wysłał kilku zbrojnych celem zabicia biskupa, według innej miał to uczynić sam. 11 kwietnia 1079 roku udał się Bolesław na Skałkę i w czasie mszy zarąbał biskupa uderzeniem w głowę. Potem kazał jego ciało poćwiartować. Zwyczajem ówczesnym bowiem ciało skazańca niszczono. Duchowni z czcią pochowali je w kościele św. Michała na Skałce.
Jan Długosz w ?Żywocie św. Stanisława? opisuje cuda, jakie zdarzyły się po śmierci biskupa męczennika. Najpierw na miejsce zbrodni nadleciały cztery orły wyjątkowej wielkości, które zaczęły odpędzać zgłodniałe zwierzęta od poćwiartowanego ciała. A gdy po trzech dniach, wbrew królewskiemu zakazowi, kapłani i wierni Kościoła krakowskiego przyszli zebrać rozrzucone szczątki aby urządzić biskupowi godny pochówek, zastali ciało cudownie zrośnięte, nawet bez śladu ran. Zauważyli tylko brak palca wskazującego prawej ręki. Według tradycji, odcięty palec wpadł do pobliskiego jeziorka i został połknięty przez rybę, nad którą natychmiast pojawił się niezwykły blask. Relikwię odzyskano ? palec ów po umieszczeniu przy ciele również zrósł się z całością.
Kult św. Stanisława rozpoczął się z chwilą przeniesienia jego zwłok (w 10 lat po śmierci) ze Skałki do katedry wawelskiej. 8 września 1253 r. papież Innocenty IV dokonał w bazylice św. Franciszka w Asyżu uroczystej kanonizacji. Został wpisany do martyrologium rzymskiego na dzień 8 maja. W tym dniu Kościół w Polsce oddaje mu cześć. W pierwszym roku po kanonizacji 8 maja 1254 roku na krakowskich Błoniach zebrali się książęta polscy, duchowieństwo i wierni, aby złożyć mu hołd. Kult świętego odegrał pierwszorzędną rolę w zjednoczeniu rozbitej na dzielnice Polski, co przyczyniło się do centralizowania władzy. W 1595 r. papież Klemens VIII rozszerzył uroczystość św. Stanisława na Kościół. Powstał specjalny formularz mszalny i brewiarzowy ?Gaude Mater Polonia? stał się inauguracyjnym hymnem akademickim w Polsce. Papież Jan XXIII wyznaczył go obok św. Wojciecha na głównego patrona Polski. Relikwie świętego spoczywają w katedrze na Wawelu.
Jan Paweł II nazwał go patronem chrześcijańskiego ładu moralnego. W ciągu wieków przywoływano legendę o zrośnięciu się rozsieczonego ciała św. Stanisława. Kult świętego odegrał w XIII i XIV wieku ważną rolę historyczną jako czynnik kształtowania się myśli o zjednoczeniu Polski. Wierzono, że w ten sam sposób ? jak ciało św. Stanisława ? połączy się i zjednoczy podzielone wówczas na księstwa dzielnicowe Królestwo Polskie.
W ikonografii św. Stanisław przedstawiany jest w stroju pontyfikalnym z pastorałem. Jego atrybutami są: miecz, palma męczeńska, u stóp wskrzeszony Piotrowina. Bywa ukazywany z orłem ? godłem Polski.
Warto na koniec przypomnieć jeszcze jedną legendę związaną ze św. Stanisławem. Według niej żaden król imieniem Stanisław nie powinien władać Polską, jak i żaden biskup noszący to imię nie powinien zasiadać na krakowskim tronie biskupim. Legenda się sprawdziła: królowie Stanisław Leszczyński i Stanisław August Poniatowski nie byli koronowani w Krakowie i nie są pochowani na Wawelu. Na przestrzeni 900 lat był tylko jeden biskup krakowski o imieniu Stanisław. W 1700 roku Stanisław Dąbski rządził biskupstwem zaledwie kilka miesięcy, gdyż wkrótce po objęciu funkcji zachorował, a następnie zmarł. Również prezydent II RP Stanisław Wojciechowski nie miał szczęścia na urzędzie prezydenta, musiał w 1926 roku z niego ustąpić po dojściu do władzy ekipy sanacyjnej w wyniku zamachu majowego. Od 27 sierpnia 2005 roku arcybiskupem metropolitą krakowskim jest kardynał Stanisław Dziwisz?


Andrzej Grzymała-Kazłowski   

Artykuł ukazał się w wydaniu nr 18 (721) z dnia 6 Maja 2011r.
 
Kontakt z TOP
Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Biuro ogłoszeń
oglotop@pajpress.pl

Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Dział reklamy
tel: 44 754 41 51

Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Redakcja
tel: 44 754 21 21
top@pajpress.pl
Artykuły
Informator
Warto wiedzieć
Twój TOP
TIT - rejestracja konta Bądź na bieżąco.
Zarejestruj konto »