Kiedy warto się rodzić?

Każdy, kto żył w rodzinie wielodzietnej wie, że rodzice inaczej wychowują dziecko pierworodne, inaczej najmłodsze a jeszcze inaczej środkowe. Najstarsze dziecko jest surowiej traktowane, stawia się mu wyższe wymagania i powierza bardziej dorosłe zadania. Jako jedyne w rodzinie posmakuje pozycji jedynaka i przez pewien czas będzie miało rodziców „tylko dla siebie”. Najmłodsze dzieci, beniaminki, są zaś zwykle najbardziej rozpieszczane, rodzice chętniej godzą się na ich wybryki i niedojrzałość oraz przekazują część swoich obowiązków wychowawczych starszemu rodzeństwu. Najmłodsze dziecko jako jedyne jest na samym dnie hierarchii. Za to posiada bardziej doświadczonych rodziców, mądrzejszych o wychowanie swoich starszych dzieci.
Jak te różnice wpływają na kształtowanie się osobowości? Jaka część naszej psychiki zależy od pozycji, którą zajmowaliśmy w rodzinie? Przede wszystkim

inteligencja.
Najbardziej widoczny jest związek między kolejnością urodzenia a inteligencją oraz zdolnościami twórczymi. Starsze dziecko ma zwykle o kilka punktów ilorazu inteligencji więcej niż każde kolejne. Oczywiście nie dotyczy to wszystkich dzieci we wszystkich rodzinach, ale taka ogólna tendencja istnieje.
Najstarsze dzieci z rodzin wielodzietnych są też przeważnie bardziej bystre niż jedynacy. To bardzo ciekawe zjawisko! Oznacza bowiem, że pod wpływem urodzenia się młodszego dziecka starsze staje się mądrzejsze! Dotyczy to również następnych urodzeń, choć tendencja owa zanika po pojawieniu się czwartego dziecka. Można powiedzieć, parafrazując znane powiedzenie, że „Kto pierwszy ten mądrzejszy”. Dlaczego pod wpływem urodzenia się młodszego brata czy siostry rośnie inteligencja starszego dziecka? Otóż starsze ma okazję służyć radą młodszemu, może je czegoś nauczyć i poczuć, że jest mądrzejsze. Dzięki temu wzmacnia wiarę we własne siły i ćwiczy wykorzystywanie posiadanej wiedzy. Takiego treningu nie mają ani najmłodsze dzieci, ani jedynacy, dla których wszyscy dookoła wiedzą więcej i umieją lepiej.
Najmłodsze dzieci mają jednak pewną znaczącą przewagę nad starszymi. Rodzice zwykle nie przelewają już tylu własnych (świadomych i nieświadomych) ambicji oraz kompleksów na swoje najmłodsze dzieci (prawdopodobnie dlatego, że wyżyli się na starszych). Dlatego najmłodsze dzieci mogą rozwijać się po swojemu, bez przymusu spełniania ideałów rodziców, bez zbytniej presji aby podporządkować się wymaganiom. Powoduje to, że są najbardziej oryginalne i twórcze. Gdy badano biografie wybitnych naukowców, pisarek, malarzy itp. okazało się, że najwięcej genialnych, nowatorskich pomysłów wnieśli do kultury właśnie ci, którzy byli najmłodszymi dziećmi.

Pracowitość
Nie tylko inteligencja i twórczość związane są z pozycją w rodzinie. Istnieją także inne zależności. Najstarsze dzieci są zwykle bardziej sumienne i pracowite, jednak są też częściej zazdrosne, bardziej konformistyczne i agresywne oraz mają większe skłonności do zamartwiania się niż dzieci urodzone później.
Za to dzieci młodsze są bardziej otwarte na świat i nowe doświadczenia, lepiej czują się w towarzystwie i są bardziej lubiane przez innych ludzi. Łatwiej nawiązują kontakty z obcymi, chętniej idą na kompromisy, choć są również bardziej skłonne do buntu.
Należy pamiętać, że te ogólne tendencje nie dotyczą wszystkich członków wszystkich rodzin. Ponadto wykryte różnice w inteligencji są stosunkowo niewielkie, co oznacza, że nie mają wielkiego wpływu na nasze powodzenie życiowe, które bardziej zależy od pracowitości niż inteligencji.