Hinamatsuri - dzień dziewczynek

3 marca w Japonii obchodzone jest Hinamatsuri, czyli Święto Dziewczynek zwane też Świętem Lalek, kiedy to Japończycy modlą się o pomyślność i szczęście swoich córek. Dzień ten nazywany jest również Świętem Brzoskwiń Momo?no sekku, ponieważ w tym okresie kwitną drzewa brzoskwiniowe.
Jest to jedno z pięciu świąt sekku, przejętych z Chin. Hinamatsuri było świętowane już w epoce Heian (794?1195) a wywodzi się od starożytnych chińskich praktyk magicznych, w trakcie których wszelkie grzechy cielesne, choroby i nieszczęścia przenoszono na lalki, a następnie usiłowano się ich pozbyć poprzez wrzucanie lalek do rzeki. W niektórych regionach Japonii zachował się podobny stary zwyczaj zwany hina?okuri lub hagashi?bina, w którym papierowe lalki spławiane są z nurtem rzeki późnym popołudniem 3 marca.
Z okazji swego święta dziewczynki wystawiają porcelanowe lalki przedstawiające parę cesarską hina?ningyo oraz specjalny zestaw lalek. Zestaw minimum to figurki pary cesarskiej, ale pełen komplet składa się z 17 lalek (patrząc od góry): cesarza i cesarzowej, trzech dam dworu, pięciu muzyków, dwóch ministrów i pięciu strażników. Wszystkie lalki ubrane są w stroje dworskie z okresu Heian. Pomiędzy lalkami rozstawione są drzewka (ukon?no tachibana ? drzewko mandarynkowe i sakon?no sakura ? drzewko wiśni) oraz małe mebelki i talerzyki z potrawami. Dekoracji całości dopełniają bukiety kwiatów, które są nieodzowną częścią wystroju wnętrza, szczególnie bukiety kwiatów brzoskwini, symbolizujących szlachetność, spokój i opanowanie.
Figurki hinamatsuri nie są lalkami służącymi codziennej zabawie. Są wystawiane do oglądania w okresie do dwóch tygodni przed świętem 3 marca; powinny jednak być schowane w ciągu 3 dni po tym święcie. Istnieje bowiem przesąd, że jeśli nie schowa się lalek w odpowiednim czasie, to córka zostanie starą panną. W niektórych regionach dziewczynki wystawiają je od 3 lutego i zdejmują 3 marca, albo wystawiają je 3 marca i eksponują aż do 3 kwietnia.
Po zakończeniu prezentacji, która odbywa się w najbardziej reprezentacyjnym pomieszczeniu japońskiego domu, lalki są na powrót starannie pakowane do pudełek, gdzie czekają do następnego roku. Lalki hina są przekazywane z pokolenia na pokolenie ? przeważnie babcia wnuczce lub matka córce. Jeżeli to niemożliwe, dziadkowie lub rodzice kupują go dziewczynce na jej pierwsze święto Hinamatsurii (hatsu?zekku). Różne elementy zestawu otrzymują dziewczynki również w formie prezentów od dalszej rodziny i znajomych. Wiele kompletów takich lalek przetrwało całe stulecia ? tym bardziej są one niezwykle cenne.
Podstawowy zestaw hina?ningyo kosztuje około 30 000 jenów (1000 zł), zaś wyszukane i najpiękniejsze pełne zestawy kosztują nawet ok. miliona jenów (35000 zł!). Istnieją jednak różne pułapy cenowe ? w zależności od poziomu artystycznego wykonania: kostiumów i główek lalek. Ponieważ wiele rodzin japońskich mieszka w małych mieszkaniach, ostatnio staje się coraz bardziej popularny zestaw zredukowany do samej tylko pary cesarskiej.
Istnieją specjalne potrawy przygotowywane na Święto Dziewczynek. Należą do nich różne słodkości, symbolicznie ofiarowane lalkom, lecz jeszcze chętniej zjadane przez ich małe właścicielki, zwłaszcza podczas dziewczęcych prywatek, które są organizowane podczas tego święta. Do tych słodkości należą przede wszystkim różne rodzaje ryżowych ciasteczek: hishimochi (pomalowane na czerwono lub różowo, biało i zielono; kolor czerwony ma odganiać demony, biały oznacza czystość, a zielony jest kolorem zdrowia), chirashi?zushi i sakura?mochi (ryżowe ciasteczka z fasolowym nadzieniem i polewą wiśniową, hina?arare (jeszcze inne ryżowe ciasteczka). Należy do nich również shiro?zake, czyli słodkie i łagodne, białe ryżowe wino oraz słodka bezalkoholowa sake, ama?zake.
Podczas święta śpiewa się specjalne piosenki Ureshii Hina Matsuri (Radosne Święto Lalek).
Japońscy chłopcy obchodzą swoje święto (Tango?no Sekku) 5 maja. Obecnie 5 maja to japoński odpowiednik Dnia Dziecka, Kodomo?no Hi (1 czerwca nie jest obchodzony).
Zebrał: erg

Tradycyjne hina?ningyo.
Na samej górze znajdują się najważniejsze figurki: po lewej stronie cesarz (Obina, Odairi?sama), po prawej cesarzowa (Mebina, Ohina?sama). Kostium cesarzowej stanowi dwunastowarstwowa, jedwabna szata ceremonialna, nazywana juni?hitoe. Strój taki bywa noszony nawet w czasach dzisiejszych, podczas uroczystości zaślubin w rodzinie cesarskiej. Ostatnio założyła go Owada Masako na ślub z następcą tronu w roku 1993. Do stroju juni?hitoe przewidziane jest odpowiednie uczesanie (suberakashi) ? włosy są zbierane z tyłu na wysokości szyi i opadają luźno na plecy. W rękach cesarzowa trzyma wachlarz, wykonany z japońskiego cyprysa.
Na niższej półce, u stóp pary cesarskiej znajdują się trzy damy dworu (sannin?kanjo), które trzymają naczynia z winem ryżowym sake. Poniżej dam dworu ustawione są figurki pięciu muzykantów (gonin?bayashi), którzy przy pomocy śpiewu (utaikata) oraz instrumentów (różnej wielkości bębny i flet) zabawiają resztę dworskiego towarzystwa.
Na półce poniżej muzykantów sadza się dwóch ministrów (zuishiin). Są to: udaijin ? minister Prawej Strony i sadajin ? minister Lewej Strony. Ponieważ strona lewa uważana była na starym japońskim dworze za ważniejszą, wybierano na to stanowisko osoby starsze, ze względu na ich mądrość. Dlatego lalka sadaijina ma długą białą brodę i wygląda starzej niż lalka udaijina.
Na samym dole pięciostopniowego stojaka znajduje się trzech strażników, uzbrojonych w miecze, łuki i strzały.
Źródła: Wikipedia, Wiki Commons






Cesarz i cesarzowa